سه شنبه, ۴ آذر ۱۴۰۴ / ۰۶:۰۵:۱۸
پژوهشگران در بقایای فوران‌های یخ‌فشانی از سیارکی آب‌دار، اسیدهای آمینه سازنده حیات یافته‌اند.
به گزارش آذر صبح، یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که بشر هزاران سال است تلاش می‌کند به آن پاسخ دهد، این است که «آیا بیرون از زمین هم حیات وجود دارد؟». به نظر می‌رسد که پس از ده‌ها سال تلاش، پژوهشگران در آستانه پاسخ به این سؤال قرار گرفته‌اند.
بخشی از تلاش پژوهشگران در جهت بهبود فناوری‌های اکتشافی و ساخت فضاپیماهای توانمندتر صرف شده و بخشی دیگر، در جست‌وجوی شواهدی است که از آسمان بر زمین فرود می‌آیند و منتظر می‌مانند تا در کشفی انقلابی، مسیر علم را تغییر دهند.
یکی از این شواهد بادآورده (در این مورد، فضاآورده!) دو شهاب‌سنگی است که سال ۱۹۹۸ (۱۳۷۷) روی زمین فرود آمد. مقاله‌ای که پژوهشگران به‌تازگی منتشر کرده‌اند، حاکی از آن است که درون ساختار این شهاب‌سنگ‌ها، ریزبلورهایی از نمک به رنگ آبی روشن وجود داشت و درون آن ریزبلورها، بسته‌هایی کوچک از آب با منشأ فرازمینی که مملو از ترکیبات آلی و به‌طور مشخص، واحدهای سازنده حیات یعنی اسیدهای آمینه بود. (تصویر زیر)
«کوئینی چن»، پژوهشگر علوم سیاره‌ای در دانشگاه اوپن انگلستان و نویسنده اول این مقالهمی‌گوید: «من فکر می‌کنم که حیات در دیگر نقاط منظومه شمسی نیز وجود دارد. از آن بهتر این‌که ما داریم روی حوزه‌هایی از علم سرمایه‌گذاری می‌کنیم که به ما امکان می‌دهد این موجودات را درنهایت پیدا کنیم. دقیقا به همین دلیل است که پژوهشگران روی مأموریت‌های اکتشافی تمرکز کرده‌اند».
منظور خانم چن، مأموریت‌هایی مانند فضاپیمای «داون» ناسا (Dawn به معنی سپیده‌دم) است که طی سال‌های گذشته، بزرگترین اجرام کمربند سیارک‌ها یعنی سیارک وستا و سیاره کوتوله سرس را بررسی کرده است. خانم چن و همکارانش معتقدند بلورهای نمکی که کشف کرده‌اند، احتمالا نخستین‌بار درون سرس یا جسم مشابهی در کمربند سیارک‌ها شکل گرفته‌اند.
این پژوهشگران با بررسی داده‌های ارسالی فضاپیمای داون از سرس، متوجه حضور ترکیباتی شیمیایی مانند سدیم‌کلراید (نمک طعام) و دی‌اکسیدگوگرد در سطح این سیاره کوتوله شدند. چن می‌گوید: «وقتی این نتایج را دیدم، با خودم گفتم این همان ترکیباتی است که در نمونه‌های شهاب‌سنگی خودمان دیده‌ایم!».
شرح عکس: سیاره کوتوله سرس که فضاپیمای داون ناسا به بررسی آن مشغول است، بزرگترین جرم کمربند سیارک‌هاست و به نظر می‌رسد که در ژرفای زیر سطح آن، اقیانوسی از آب مایع وجود دارد.
هرچند مأموریت فضاپیمای داون سال آینده (۱۳۹۷) به پایان می‌رسد، اما مأموریت‌های دیگری برای جست‌وجوی حیات در دیگر نقاط منظومه شمسی در راهند. قمرهایی مانند یوروپا در منظومه مشتری و انسلادوس و تایتان در منظومه زحل، اقیانوس‌هایی از آب مایع زیر سطح خود پنهان کرده‌اند و شواهد روزافزونی مبنی بر زیست‌پذیر بودن این اقیانوس‌ها به دست می‌آید.
محاسبات چن و همکارانش نشان می‌دهد که این دو شهاب‌سنگ طی فرآیند یخ‌فشانی، از سیارکی غنی از آب جدا شده‌اند و پس از میلیون‌ها سال سرگردانی در فضا روی زمین سقوط کرده‌اند. یخ‌فشانی همان اتفاقی است که در انسلادوس (قمر زحل) می‌افتد: فعالیت‌های زمین‌شناختی باعث داغ شدن ذخایر آب زیرسطحی می‌شوند و به جای فوران آتش‌فشانی، ریزذرات یخ از ترک‌های سطحی به فضا افشانده می‌شوند. به‌نظر می‌رسد یخ‌فشانی در یوروپا نیز اتفاق می‌افتد.
پژوهشگران امیدوارند که مریخ‌نورد کیوریاسیتی (کنجکاوی) که هم‌اکنون در مریخ به جست‌وجوی نشانه‌هایی از حیات می‌پردازد، بتواند ردی از ترکیبات آلی لازم برای شکل‌گیری حیات پیدا کند. آن‌ها به‌طور مشخص امیدوارند که کیوریاسیتی بتواند اسیدهای آمینه چپ‌دست را شناسایی کند، همان نوع اسیدهای آمینه‌ای که در موجودات زنده روی زمین وجود دارد. شاید این خبر در آینده‌ای نه‌چندان دور از مریخ به زمین مخابره شود؛ شاید هم در آینده‌ای دورتر از نقاط دورتر منظومه شمسی.
