توسعه کمی آموزش عالی و کاهش تعداد داوطلبان در سالهای اخیر، عبارتی است که بارها تکرار شده و هر از چند گاهی نیز آمار و ارقامی از ظرفیت خالی دانشگاهها ارائه میشود. بحران صندلی های خالی دانشگاهها چندسالی است گریبان نظام آموزش عالی کشور شده است ، اتفاقی که نشان از کاهش جمعیت دانشجویی کشور دارد.
آذر صبح/سمیه گلمحمدی،یکی از معضلاتی که طی چندسال اخیر جوانان را به آن دچار کرده است، «کاهش» شوق و ذوق رفتن به دانشگاه یا انصراف و ترک تحصیل است، در این میان کارشناسان دلایل متفاوتی درباره این معضل مطرح کرده اند.
تعداد دانشجویان مراکز دانشگاهی
بخشعلی معصومی رئیس دانشگاه پیام نور استان اظهار کرد: دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی با۲۹ مرکز آموزشی که فعالیت خود را از اوایل سال ۶۶ شروع کرده است.
معصومی ادامه داد: دانشگاه پیام نور مرکز تبریز اینک ۲۳۵ نفر عضو هیئت علمی، ۸۰نفر کارمند، ۱۵۰۰ استاد حق التدریسی که به نه هزار دانشجو خدمات آموزشی ارائه می دهد.
رئیس دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی در رابطه با برخی از رشته های کم طرفدار اظهار کرد: در برخی رشتهها دانشجویان گرایش کمتری به پذیرش برخی رشتههای دانشگاهی دارند از جمله آنها میتوان به رشتههای علوم پایه همچون زمین شناسی، ادبیات، آمار، ریاضی و کشاورزی اشاره کرد که کمتر مورد پذیرش دانشجویان قرار میگیرد.
حامد جهدی معاون امور آموزشی موسسه عالی سراج در رابطه با ظرفیت این موسسه برای هر رشته تصریح کرد :در حال حاضر در مقطع کاردانی پنج رشته با ۵۰۰ دانشجو ، مقطع کارشناسی ناپیوسته شش رشته و ۴۸۰ دانشجو،کارشناسی ارشد با ۱۲ رشته و ۲۴۰ دانشجو، همچنین مقطع کارشناسی پیوسته با ۱۴ رشته و ۸۴۰ دانشجو تحصیل می کنند.
جهدی با اشاره به جمعیت دانشجویی این موسسه افزود: هم اکنون بالغ بر دو هزار و ۶۰ دانشجو در این موسسه در حال تحصیل هستند که دانشجویان کاردانی ، کارشناسی پیوسته و ناپوسته و کارشناسی ارشد را شامل می شود.
ظرفیت خالی دانشگاه ها و صندلی های خالی
معصومی در مورد کاهش تعداد قشر دانشجو در کشور و دانشگاه پیام نور یادآور شد: با وجودی که دانشگاههای کشور با کاهش دانشجو مواجه هستند ولی دانشگاه پیام نور آذربایجانشرقی در سال جاری با افزایش ۷ درصدی پذیرش دانشجو مواجه بوده است اما همچنان با صندلی های خالی در این دانشگاه روبه رو می شویم.
رئیس دانشگاه پیام نور استان اذعان داشت: در حال حاضر برای ۴۰ هزار دانشجو ظرفیت پذیرش وجود دارد و اکنون ۳۰الی ۴۰ درصد ظرفیت این دانشگاه خالی است.
رضا عسگرنیا قائم مقام موسسه آموزش عالی میزان با اشاره به تعداد افت دانشجو تصریح کرد: تعداد دانشجو بسیار کاهش یافته و حرم سنی جوان رو به پیر گرایی است.
عسگرنیا اظهار کرد: در پی اطلاعات اخیری که از سازمان صدا و سیما اعلام شد افراد که در سن و سال رده دانشگاهی هستند بسیار اندک شده و تعداد جمعیت رو به کهن سالی بیشتر به چشم می خورد.
رئیس موسسه آموزش عالی میزان با اشاره به آمار ارائه شده از سوی سازمان آموزش و پرورش ادامه داد: طبق آمار رسمی ۱۳میلیون دانش آموز در کشور تحصیل می نمایند که دو میلیون آن شامل دوره دبیرستان می شود
عسگرنیا ادامه داد: دانش آموزان با اتمام دوره دبیرستان به دانشگاه ها راه یابی می شوند و این تعداد بسیار اندکی است که باعث صندلی های خالی دانشگاه ها خواهد شد.
عسگرنیا اذعان داشت: با وجود دانشگاه های دولتی طبیعتا در سال های نه چندان دور تعداد دانشجویان بقیه مراکز غیر دولتی کاسته می شود.
قائم مقام موسسه آموزش عالی میزان در خصوص علت کلی ظرفیت های خالی دانشگاه ها خاطر نشان شد: کمبود هرم سنی جوان و نگرانی دانشجویان در رابطه با نبود شغل از دلایل اصلی صندلی های خالی است.
وی در مورد ظرفیت خالی دانشگاه ها نیز اظهار کرد: نسبت به سال های اخیر تعداد روز به روز رو به کاهش است و اگر به طور تفکیکی به این گونه موضوعات بنگریم مشاهدع خواهیم کرد که در برخی رشته ها رشد جنبه صعودی دارد و بالعکس برخی رشته ها از رونق افتاده اند.
جهدی در ارتباط با کاهش میزان دانشجو ادامه داد: ۶۰ درصد از ظرفیت موسسه خالی است و این ظرفیت خالی به عنوان افت دانشجو اعلام گردیده است.
وی دلیل کاهش و افت دانشجو را چنین مطرح کرد: کاهش جمعیت جوان علاقمند به ادامه تحصیل در سال های اخیر بیشتر شده و همچنین عدم اشتغال بعد از فارغ التحصیلی از دیگر عوامل افت دانشجو است.
خود اشتغالی و جذب بازار کار دانشجویان
عسگرنیا افزود:خوداشتغالی از بهترین کارها محسوب می گردد پس هرکسی می تواند با تفکر خود به کارهایی که تمایل دارند روی آورند.
جهدی با اشاره به امتیازات در نظر گرفته شده برای جذب دانشجوی بیشتر خاطر نشان شد: با ایجاد اشتغال برای تحصیل کرده ها می توان به آنها را به ادامه تحصیل تشویق کرد.
وی با اشاره به سطح سواد دانشجویان افزود: اگر دانشجویان آگاهی های لازم را در زمینه درسی خود داشته باشند به آسانی می توانند جذب بازار کار شوند.
همچنین جامعه ما افراد توانا و ماهر انبوهی دارد و قرار بر آن نیست همه دانش آموختگان به کارهای اداری روی آورند چون جامعه به مهارت های مختلفی نیازمند است.
کاهش دانشجو در مراکز دانشگاهی
معصومی در رابطه با انتقال برخی مراکز اظهار کرد: طی سالهای گذشته در دو واحد آموزشی به دلیل کمبود دانشجو مجبور به انتقال دانشجویان به مراکز تابع شده ایم و در پی این امر واحد خداجوی را به مراغه و خاروانا را به ورزقان منتقل کردیم.
گفتنی است کاهش دانشجو در تمامی دانشگاه ها وجود دارد و لی در سالهای اخیر دانشگاه پیام نور هفت درصد افزایش پیدا کرده که رقمی بسیار تحسین برانگیز است.
عسگرنیا در مورد ظرفیت خالی دانشگاه ها نیز اظهار کرد: نسبت به سال های اخیر تعداد روز به روز رو به کاهش است و اگر به طور تفکیکی به این گونه موضوعات بنگریم مشاهدع خواهیم کرد که در برخی رشته ها رشد جنبه صعودی دارد و بالعکس برخی رشته ها از رونق افتاده اند.
وی در پایان ادامه داد: در مجموع صندلی های خالی وجود دارد و بر این اساس تکمیل ظرفیت در مهر ماه صورت گرفت تا شاید دانشجویانی در مراکز ها ثبت نام نمایند و اساس پذیرش دانشجویان بر اساس کنکور و بدون کنکور (بر اساس سوابق تحصیلی)صورت می گیرد.
مهارت آموزی، فراموش شده نظام آموزشی
این روزها مسیر اشتغال از مدرک دانشگاهی نمی گذرد و مهارت در بازار کار، حرف اول و آخر را می زند. وقتی مدرک دانشگاهی به شغل و درآمد ختم نشود و مثلا دانشجوی رشته علوم انسانی، افق روشنی پیش رویش نباشد، بدیهی است که در این وضعیت، خیلی از جوانان، عطای دانشجو شدن را به لقایش می بخشند و قید دانشگاه رفتن را می زنند.