دوشنبه, ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ / ۰۱:۰۰:۰۶
پژوهشگر دانشگاه تبریز گفت: سرطان روده بزرگ دومین سرطان شایع در زنان و سومین در مردان با نرخ ابتلای سالیانه ۴/۱ میلیون نفر و نرخ مرگ‌ومیر سالیانه ۶۳۹۰۰۰ نفر است و درصورت تشخیص در مراحل اولیه و برداشتن آسیب اولیه می‌تواند در کاهش مرگ‌ومیر در اثر سرطان روده بزرگ مؤثر بوده و منجر به مدیریت بیماری در جامعه شود.
به گزارش آذر صبح، در قالب رساله دکتری مجموعه ای از ۳۸۰ میکرو ریبونوکلئیک اسیدها (میکروRNAها) و نیز مجموعه‌ای از پروتئین‌ها در وزیکول‌های خارج سلولی افراد سالم و افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ جهت کاربردهای تشخیصی در سرطان با روش‌های زیستی و ملکولی نوین در دانشگاه تبریز مورد بررسی قرار گرفت.
نسیبه کریمی، پژوهشگر دانشگاه تبریز با بیان اینکه در این مطالعه برای اولین بار در جهان با توسعه روشی نوین، ۱۱۸۷ پروتئین وزیکولی در ساختار های وزیکول‌های موجود در خون افراد سالم شناسایی شد که با جداسازی از طریق این روش جدید، امیدها برای تشخیص سرطان در مراحل اولیه افزایش یافته است.
این محقق افزود: تحقیقات در سال‌های اخیر نشان داده که انواع سلول‌ها به خصوص سلول‌های سرطانی ساختارهای وزیکولی که حاوی مولکول‌های زیستی مهم مثل میکرو ریبونوکلئیک اسیدها (میکروRNAها) و پروتئین هستند را به درون خون ترشح می‌کنند که جداسازی این ساختارهای وزیکولی کاربرهای بالینی متنوعی در درمن و تشخیص سرطان دارد.
دانش آموخته رشته ژنتیک مولکولی دانشگاه تبریز اضافه کرد: با این روش در تلاش برای ارائه‌ی غربالگری سریع، حساس و ارزان هستیم تا بتوان در حوزه‌های بالینی از آن‌ها استفاده کرد اما جداسازی وزیکول‌های خارج سلولی از مایعات زیستی مثل خون علی‌رغم نمونه‌گیری آسان خون، جهت کاربردهای بالینی و تحقیقی هنوز به‌عنوان یک مشکل عمده در سطح جهان مطرح است، عمده دلیل این محدودیت ترکیب فیزیکی و بیوشیمیایی پیچیده این قبیل مایعات زیستی است. این مشکل برای نمونه‌هایی چون سرم و پلاسما شاخص‌تر است به‌گونه‌ای که جداسازی وزیکول‌های خالص از نمونه‌های اشاره شده بسیار سخت است.
وی تاکید کرد: مطالعات نشان داد که روشی دومرحله‌ای بر پایه فاکتورهایی مثل اندازه و چگالی با بهره‌گیری از روش‌های نوین به‌طور مؤثری سبب جداسازی وزیکول‌های پلاسما و سرم می‌شود. با استفاده از این روش جداسازی جدید در سطح جهان، وزیکول‌های خارج سلولی پلاسما را می‌توان با روش‌های زیستی مثل وسترن بلات و میکروسکوپ الکترونی شناسایی کرد. به عبارت دیگر به دلیل اینکه اکثریت ذرات موجود در پلاسما، وزیکول‌ها نیستند استفاده از این روش قدرتمند جهت جداسازی وزیکول‌های خون باهدف شناسایی نشانگر های زیستی غیر تهاجمی در بیماریها به خصوص سرطان توصیه می‌شود.
کریمی گفت: امروزه علی‌رغم پیشرفت‌های اخیر در زمینه تشخیص و درمان سرطان روده بزرگ، متأسفانه به دلیل متاستاز بیماران بقا ندارند و شیوع و مرگ‌ومیر در اثر سرطان کولورکتال در دهه‌های اخیر در آسیا و ایران افزایش‌یافته است.
وی افزود: سرطان روده بزرگ دومین سرطان شایع در زنان و سومین در مردان با نرخ ابتلای سالیانه ۴/۱ میلیون نفر و نرخ مرگ‌ومیر سالیانه ۶۳۹۰۰۰ نفر است و درصورت تشخیص در مراحل اولیه و برداشتن آسیب اولیه می‌تواند در کاهش مرگ‌ومیر در اثر سرطان روده بزرگ مؤثر بوده و منجر به مدیریت بیماری در جامعه می شود.
پژوهشگر دانشگاه تبریز خاطرنشان کرد: در حال حاضر تشخیص با روش‌هایی از جمله کولونوسکوپی انجام می شود که بدلیل محدودیت‌هایی چون ماهیت تهاجمی، عدم حساسیت و ویژگی کافی، پرهزینه و عدم پذیرش توسط بیمار اثر بخشی کمتری دارند. در این راستا برای اولین بار مجموعه ۳۸۰ میکرو ریبونوکلئیک اسیدها (میکروRNAها) در افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ مورد بررسی قرار گرفت که در مجموع ۱۰ نشانگر زیستی غیرتهاجمی، پایدار و جدید جهت کاربردهای تشخیصی با استفاده از نمونه خون در سرطان کولورکتال معرفی شد.
وی یادآور شد: پروژه حاضر در صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوارن ریاست جمهوری به عنوان طرح تحقیقاتی در حوزه پزشکی پذیرفته شده بود و دریک دوره یکساله نیز در دانشگاه گوتنبرگ سوئد روی این پروه تحقیق انجام و شده که آن دانشگاه برای دوره پست دکترا نیز برای نسیبه کریمی بورس اعطا نموده است تاکنون ۵ مقاله ISI شامل دو مقاله Q1، یک مقاله Q2 و دو مقاله Q3 از این پروژه استخراج شده است.
گفتنی است، محمد علی حسین‌پور فیضی و رضا صفر علیزاده از دانشگاه تبریز راهنمایی و همچنین شهرام تیموریان از دانشگاه علوم پزشکی ایران و بهروز شکوهی از دانشگاه علوم پزشکی تبریز مشاوره این رساله را بر عهده داشتند.
رئیس دانشگاه تبریز نیز در دیدار با این تیم تحقیقاتی از دستاوردهای آنان قدردانی کرد.
