همراهی فلسفه و معنویت از ویژگی‌های طب اسلامی است

پژوهشگر تاریخ پزشکی اسلامی گفت: توجه به معنویت یکی از ویژگی‌های طب اسلامی است؛ به طوری که طب اسلامی با فلسفه همراه بوده است. طب، علم بدن و فلسفه، طب روح به شمار می‌آید. به طوری که کتاب‌هایی به نام «طب النبی‌ها» و «طب الائمه‌ها» به عنوان یکی از منابع پزشکی در طول تاریخ مطالبی را در خصوص مجموعه فرمایشات و توصیه‌های بهداشتی برای سلامتی افراد جامعه آورده است.

به گزارش آذر صبح، دکتر مهدی محقق در جمع اساتید و دانشجویان طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تبریز با ارائه توضیحاتی در خصوص تاریخ پزشکی در دوره اسلامی اظهار کرد: قدمت طب و ریشه داشتن آن در دوران پیش از اسلام در کتب قدیمی و نسخ خطی موجود در کتابخانه‌ها به خصوص کتابخانه «مرحوم ملک» در تهران موجود بوده و در کتاب اقرابادین «شاپور بن سهل» نیز نام دانشگاه جندی شاپور به عنوان مرکز فعال پزشکی دنیا مشهود است.

وی افزود: بخشی از ریشه‌ی طب ما به ایران بازمی‌گردد و بخش دیگر آن نیز از هند گرفته شده است. همچنین دانشمندان یونانی همچون بقراط و جالینوس نیز در این طب نقش بسیار موثری داشته‌اند. پیش از بقراط، پزشکی فقط در خانواده‌های اشرافی دیده می‌شد. بعدها بقراط به پزشکان توصیه کرد که شاگردانشان را همچون فرزندانشان تربیت کرده و فضیلت و شرافت خود را با پول عوض نکنند. این بقراط بود که پزشکی را از خرافه هاجدا کرده و علم پزشکی خالص را در آثار خود معرفی کرد.

محقق با تاکید بر ضرورت توجه به پزشکی در دوره اسلامی اظهار کرد: بر اساس مستندات و ادعای مورخان، مسلمانان ۳۰۰ نوع داروی جدید برای بیماری‌های مختلف کشف کرده بودند که یونانیان هیچ اطلاعی از آنها نداشتند، اما متاسفانه کتب پزشکی دوره اسلامی اکنون در موسسات و کتابخانه‌های کشورهای خارجی نگه‌داری شده و از آن‌ها استفاده می‌شود، از این رو باید قدر این علم و این تاریخ پرشکوه را دانسته و نسبت به احیا کتاب‌های خودمان در تاریخ پزشکی تلاش کنیم.

وی با بیان این که شاگردان آذربایجانی و تبریزی او همواره یک سر و گردن از سایر شاگردانش بالاتر بوده‌اند، و هم اکنون در بهترین دانشگاه‌ها مشغول تدریس و تحقیق هستند، گفت: بسیاری از کتاب‌های شاگردانم را خود من چاپ کرد‌ه‌ام و حتی کتاب “ظرائف و طرائف” منسوب به شهرهای اسلامی مربوط به مضاف و منسوب‌های ادبیات فارسی را یکی از دانشجویان تبریزی‌ام در ۸۰۰ صفحه تالیف کرد و به همت موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران – مک گیل کانادا چاپ شد.

وی با ابراز رضایت از جایگاه ارزشمند رشته طب سنتی در تبریز بیان کرد: یک محقق آلمانی در یکی از کنگره‌ها در پاریس معتقد بود که طب سنتی به جز ایران که خاستگاه این علم است، در همه کشورهای جهان گرامی داشته می‌شود، بنابراین باید فعالیت‌های تاریخ پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی تبریز را به فال نیک گرفت.

این چهره‌ی ماندگار در ادامه با اشاره به دو موسسه مطالعات اسلامی در کانادا و لندن اظهار کرد: در دوره‌ای که در موسسه تاریخ پزشکی ول کام لندن استاد مهمان بودم و همچنین در شهر مونترال کانادا نگهداری از تمامی کتب تاریخ و کتب تاریخ پزشکی دوره اسلامی به صورت خطی و چاپی در این دو موسسه توجهم را به خود جلب کرد و سعی کردم تا آنجا که در توانم هست به معرفی و احیا این آثار ارزشمند پرداخته و آنها به دنیای علم معرفی کنم.

وی ریشه‌ی علاقه‌ی خود به طب سنتی را آثار “ناصر خسرو” دانست و عنوان کرد: فصل “رد بر اصحاب هیولی، طبائیان و دهریان” در کتاب “زاد‌المسافرین ناصرخسرو” مرا تحت تاثیر قرار داد و در این کتاب از “ابولعباس ایران شهری” نام برده شده که ظاهرا استاد زکریای رازی بوده است که بنده نیز در سال ۴۳، کتاب “سیره‌الفلسفه‌ رازی” را به چاپ رساندام که در آن به اتهامات نادرست وارد شده بر رازی نیز اشاره شده است.

وی در ادامه با توضیح طب از نظر تاریخی و لغوی گفت: کلمه‌ی “طب” در عربی به طبیعت اشاره داد و آنان معتقدند خود طبیعت می‌تواند بسیاری از بیماری‌ها را برطرف کند. معنای دیگر طب نیز به معنی مطببی است یعنی کسی که شفا دهنده است. این کلمه در زبان پهلوی به معنی پزشک آمده است. در دوره‌ی پیش از اسلام چهار طبقه‌ی پزشکان، مهندسان، منجمان و دانایان(فیلسوفان) جزو طبقات ممتاز جامعه بوده‌اند.

مهدی محقق (متولد ۱۰ بهمن ۱۳۰۸ خورشیدی) نویسنده، علامه، ادیب، فقیه، مجتهد، نسخه پژوه و پژوهشگر تاریخ پزشکی اسلامی، مصحح و شارح کتب ادبی و فلسفی و فقهی، استاد دانشگاه تهران است. وی دارای مدرک دکتری الهیات و معارف اسلامی و دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران است.

محقق، بنیان‌گذار دائرهالمعارف تشیع و عضو سابق هیئت امنای بنیاد دائرهالمعارف اسلامی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و مدیر مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران ، دانشگاه مک‌گیل و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.

برچسب های :

#طب اسلامی