غارهای تاریخی مراغه؛ جاذبه های اسرارآمیز در دل طبیعت

بزرگنمایی تصویر

به گزارش آذر صبح به نقل از ایرنا، غارها به عنوان آثاری بکر و چشم نواز در دل کوه های سربه فلک کشیده، با زیبایی های منحصر به فرد خود علاوه بر جذب گردشگران محلی، مکانی برای مطالعه و تحقیق در پیشینه باستانی و کهن تمدن های گذشته بوده که گاه قدمت آنها از چندین هزار سال نیز فراتر رفته و بر اهمیتشان افزوده شده است.
این جاذبه های طبیعی و تاریخی دربردارنده هویت این خطه از مرز پرگهر کشورمان، همواره پذیرای خیل عاشقان طبیعت و تاریخ این دیار بوده است.
غارهای کهن هامپوئیل (غار کبوتر)، غار چپر(چپر کوهولی)، غار قیرخ کوهول و غارهای اطراف رصدخانه بخشی ازغارهایی است که در طول سالیان گذشته و سال های اخیر مورد اکتشاف کارشناسان تاریخ طبیعی و باستان شناسی قرار گرفته است.

** غار هامپوئیل؛ جاذبه ای با صدها هزار سال اسرار نهفته در دل خود
غار هامپوئیل یا غار کبوتر به عنوان قدیمی ترین غار ایران حتی خاورمیانه، در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی مراغه و در حوالی روستای گشایش واقع شده است.
این غار و جاذبه زیبا به قدمتی ۱۵۰ میلیون ساله، سرشار از شگفتی ها و زیبایی های منحصر به فرد، آثاری از عصر حجر و تاریخ ۲۰۰ هزار ساله بشر در خود نهفته دارد.
اعماق خاموش اما زیبای این غار کهن و تاریخی، با چاه های مخوف و دیواره های آهکی و بی بدیل خود، گردشگران، محققان و غارنوردانی از سراسر دنیا و کشورمان را به خود جذب می کند.
وجود محوطه های وسیع، راهروهای تنگ، چاه های عمیق و ناشناخته باسفره های آب زیرزمینی و رسوبات زیبای آهکی این غار مخوف را به جاذ به ای زیبا تبدیل کرده است.
این غار زیبا به علت برخورداری از چاه ها و جاذبه های زیبای درون غاری، به شماره ۲۳۵ در فهرست آثار طبیعی ملی کشور به ثبت رسیده و تحت حفاظت و نظارت قرار گرفته است.

** غار چپر (چپر کوهولی)؛ جاذبه ای ناشناخته و کهن
غار چپر در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی مراغه در شرق روستای چوان سفلی قرار گرفته و از جاذبه های طبیعی این دیار کهن به شمار می رود.
این غار طبیعی و تاریخی که در سال های اخیر کشف و بر روی آن مطالعه می شود، به طول ۲۰۰ متر شناسایی و نقشه برداری شده است.
این غار زیبا، در سه طبقه دارای تالارهای کوچک و بزرگ و دالان های پیچ در پیچ پوشیده از رسوبات زیبای گل کلمی شکل آهکی و چندین آبشار آهکی است.
با وجود زیبایی های کم نظیر این غار، به دلیل تنگ بودن دهانه آن، ورود به آن با دشواری هایی همراه بوده لیکن اکنون پذیرای گردشگران و غارنوردان داخلی و خارجی است.

** غارهای قیرخ کوهول کهجوق مراغه
غارهای قیرخ کوهول در ۲۰ کیلومتری مراغه و در دامنه کوه های مجاور رودخانه مغانجیق، در ۵ کیلومتری جنوب شرقی روستای مغانجیق و در ۳ کیلومتری روستای کهجوق واقع شده و از جمله آثار کهن و تاریخی است.
این مجموعه غارها با نام ‘قیرخ کوهول کهجوق’ یکی از زیباترین و ناشناخته ترین غارهای دست ساز و یکی از جاذبه های گردشگری این شهرستان، در دامنه کوهی بنا شده اند که به دو قسمت غارهای شمالی و جنوبی تقسیم شده است.
این غارها که حاصل دست ساخته های بشری بوده، دارای سه ورودی مستقل با طاق های قوسی هستند که هر کدام به اتاق های جداگانه ای راه دارند و هر یک از اتاق ها نیز با ورودی های تودرتو به هم مرتبط می شوند.
حاشیه های دره سرسبز رودخانه مغانجیق همواره محل شکل گیری و استقرار تمدن های مختلف از دوره های پیش از تاریخ تا عصر حاضر است.

** غارهای تپه تاریخی رصدخانه مراغه
غارهای مجاور تپه تاریخی رصدخانه مراغه به عنوان آثاری کهن و تاریخی در کنار رصدخانه مشهور این شهر، جاذبه ای کمتر شناخته شده برای گردشگران و علاقه مندان به تاریخ و تمدن آذربایجان است.
این غار در نزدیکی روستای طالبخان مراغه در صخره های بالای کوه با طرح جناغی حجاری شده است.
غار در دل کوهی از جنس ماسه سنگ های رسوبی و آهکی ایجاد شده و در اصل حفره ها و شکاف های عمیق و طبیعی بوده که برفراز آن، آثار رصدخانه مشهور خواجه نصیرالدین طوسی باقی مانده است.
در قسمت زیرین رصدخانه و در درون این غار، محوطه ای با چند طاق جناغی در دل کوه حجاری شده که دارای چندین حجره است.
محوطه این غار طبیعی بوده لیکن در قرون قبل از اسلام راهروها و فضاها شکل داده شده و برای موارد مذهبی آماده شده و در دوره ایلخانان مغول از فضای موجود برای سرویس های جنبی رصدخانه استفاده شده است.
با توجه به اظهارات باستان شناسان و کارشناسان تاریخی محلی، این غار و معبد مهر ورجوی و قلعه دختر مراغه در یک امتداد بوده و به احتمال زیاد با همدیگر ارتباط داشته اند و نیز با توجه به شواهد از نظر فرم ساختاری معماری این بنا با معبد مهر مشابهت دارد.
غارهای مجاور رصدخانه مراغه در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۴۷۵ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قدمت و پیشنیه تاریخی در کنار طبیعت پیرامون جذاب غارهای کهن و تاریخی مراغه، توانسته با جذب گردشگران بخشی از هویت تاریخی و تمدن این دیار را به تصویر کشیده و آنها را تبدیل به جاذبه ای کم نظیر کند.
شهرستان مراغه با حدود ۵۱۵ اثر تاریخی و تپه های شناسایی شده جزو ۱۰ شهر دارای بافت غنی تاریخی و فرهنگی در کشور محسوب می شود که حدود ۳۰۰ اثر تاریخی آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
شهرستان مراغه با حدود ۲۶۳ هزار نفر جمعیت در ۱۲۷ کیلومتری تبریز، مرکز آذربایجان شرقی واقع است.