قطب چرم و کفش ایران در اغماست

بزرگنمایی تصویر

به گزارش آذر صبح به نقل از ایرنا ، نخستین کارخانه چرم سازی مدرن ایران به نام ‘خسروی’ حدود ۹۰ سال قبل در تبریز بنیان گذاشته شد تا زیرساخت تولید صنعتی محصولات چرمی در کشورمان شکل بگیرد و این سنگ بنایی برای اعتلای چرم و کفش تبریز در دهه های بعدی شد. اما آوازه جهانی چرم و کفش تبریز از حدود ۲ دهه قبل به این سو با قاچاق چرم و کفش ارزان و بی کیفیت چینی از یک سو و واردات محصولات رقیب سرسختی بنام ترکیه از سوی دیگر، روز به روز کمرنگ تر شد تا امروزه این صنعت دیرپا به اغما برود.
بدیهی است رکود صنعت چرم و کفش تبریز به عنوان یک برند شناخته شده در ورای مرزهای ملی، پدیده ای چندمتغیری می باشد که علاوه بر عوامل فوق الذکر، از مشکلات دیگری مانند کهنه و فرسوده بودن ماشین آلات و تجهیزات، به روز نشدن مهارت مدیران و کارگران و نیز تبعات تحریم های اقتصادی متاثر است.
در تبیین قدمت صنعت چرم و کفش تبریز، ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که قدیمی ترین کفش جهان با حدود پنج هزار سال قدمت هم اکنون در بخش کفش موزه شهرداری تبریز نگهداری می شود.
ایرنا مرکز آذربایجان شرقی با این نگاه، میزبان میزگردی با حضور جمعی از صنعتگران و دست اندرکاران بخش چرم سازی و تولید کفش تبریز بود تا به واکاوی وضعیت نابسامان فعلی این صنعت، چالش های پیش رو و راهکارهای احیا و رونق آن بپردازد.

 ظرفیت های بالقوه چرمشهر تبریز برای توسعه صنعت چرم کشور 
مدیرعامل شهرک صنعتی چرمشهر تبریز گفت: تبریز قطب صنعت چرم ایران است و اولین کارخانه چرم سازی در کشور از سوی مرحوم صدقیانی با عنوان چرمسازی خسروی ایجاد شد و بعد از هفت سال این صنعت در این شهر گسترش یافت.
مهدی امینی افزود: توسعه این صنعت از محله امامیه تبریز شروع شد و سپس تا سال ۱۳۶۲ به خیابان سعدی گسترش یافت و تعداد کارخانه های چرم سازی در آن زمان به ۴۲ واحد رسید.
وی با بیان اینکه اکنون نیز تعدادی از نمادهای کارخانه های چرم سازی در این محله ها موجود است، اظهار کرد: به دلیل مزاحمت شهری، به فکر انتقال آن ها افتادند و این واحدها بین روستای خواجه دیزج و مایان به نام چرمشهر انتقال یافتند.
مدیرعامل شهرک صنعتی چرمشهر تبریز یادآوری کرد: با فعالیت این واحدها در این مکان و گسترش واحدهای چرمسازی تعداد آن ها هم اکنون به ۳۶۴ واحد رسیده است.
امینی با بیان اینکه این مکان تا سال ۱۳۷۹ به عنوان ناحیه صنعتی شناخته می شد و فاقد امکانات زیربنایی بود، افزود: در آن زمان تعداد ۲۳۰ واحد چرمسازی مستقر در این مکان با مشکلات زیادی مواجه بودند.
وی گفت: براساس مصوبه هیات دولت برای ایجاد شهرک صنعتی خصوصی، اولین بار شهرک صنعتی خصوصی در ایران به عنوان چرم سازان در تبریز ایجاد و زیرساخت های لازم در آن فراهم شد؛ حتی برای خرید یک خط تلفن در این شهرک در سال ۱۳۷۵ حدود ۲۵ میلیون ریال پول واریز شد در حالی که با ۳۰ میلیون ریال می شد یک دستگاه بنز خوب خرید.
مدیرعامل شهرک صنعتی چرمشهر تبریز با بیان اینکه تاکنون ریالی از دولت برای ایجاد امکانات و زیرساخت ها در چرمشهر دریافت نشده است، اظهار کرد: ۹۰ درصد صادرات کل چرم کشور از آذربایجان شرقی انجام می شود.
رییس اتحادیه کفاشان و سراجان تبریز نیز چرمشهر را بزرگترین مزیت این شهر در صنعت کفش و چرم اعلام کرد و گفت: هیچ گونه حمایت دولتی از شهرک انجام نمی شود و واحدهای مستقر در آن با ماشین آلات قدیمی ۴۰ و ۵۰ ساله چرم تولید می کنند.
علیرضا جباریان فام با تاکید بر ضرورت حمایت از تولید کنندگان چرم تبریز افزود: در صورت برخورداری این واحدها از ماشین آلات به روز و پیشرفته، آن ها چرم خوبی تولید خواهند کرد و تولیدات تولیدکنندگان کفش نیز از نظر کیفی ارتقا خواهد یافت.
وی اظهار کرد: تبریز بزرگترین تولید کننده کفش چرم ایران است و ۶۰ درصد کفش کشور در این شهر تولید می شود.
جباریان فام ادامه داد: علت شهرت کفش تبریز به خاطر چرم این شهر است و قبل از صنعتی شدن تولید چرم در سال ۱۳۰۸، چرم در تبریز به صورت گیاهی تولید می شد.
مدیر روابط عمومی شرکت شهرک های صنعتی آذربایجان شرقی نیز گفت: شهرک چرمشهر قطب تولید چرم در کشور بوده و ظرفیت تولید آن سالانه ۵۰ میلیون فوت مربع است.
سعید حبیبی افزود: ۴۶ درصد از چرم سازهای فعال کشور در این شهرک مستقر شده و کیفیت بالای چرم تولیدی و داشتن سهم قابل ملاحظه در تامین مواد اولیه کفش از قابلیت های این شهرک است.
وی گفت: هم اکنون حدود سه هزار و ۳۰۰ نفر در واحدهای مستقر در این شهرک صنعتی مشغول به کار هستند و از حدود ۳۰۰ کارگاه موجود در آن حدود ۲۰ واحد تولیدی بیش از ۱۱ نفر پرسنل دارند و سایر واحدها با کمتر از ۱۰ نفر پرسنل فعالیت می کند.
حبیبی یادآوری کرد: طرح توسعه خوشه چرم تبریز از سال ۱۳۹۱ اجرا شد و در سال ۱۳۹۴ به شبکه فراگیر اتحادیه چرم انتقال یافت.

صنعت چرم و کفش تبریز با بحران دست و پنجه نرم می کند 
مدیرعامل شهرک صنعتی چرمشهر تبریز با اشاره به وضعیت فعلی چرم در استان گفت: اکنون بحران در این صنعت چنان است که نمی توانیم با رقبا رقابت کنیم چرا که ماشین آلات کارخانه ها به روز نیست.
امینی افزود: وقتی صنعت چرم در دنیا دچار بحران شد، دولت ترکیه برای کمک به رفع این بحران به فعالان این صنعت وام چهار درصدی پنج ساله با یک سال استمهال پرداخت کرد و آن ها با استفاده از این وام اقدام به خرید ماشین آلات به روز و آخرین فناوری این صنعت کردند به طوری که اکنون با ایتالیا رقابت می کنند.
وی یادآوری کرد: در کشور ما به فعالان این صنعت وام ۲۷ درصدی پرداخت شد و ما مجبور شدیم دستگاه های کهنه تولید کنندگان خارجی را خریداری کنیم.
مدیرعامل شهرک صنعتی چرمشهر تبریز گفت: مالیات بر ارزش افزوده، فرسودگی ماشین آلات و هزینه های مازاد، برای صنعتگران و رقبای ترکیه ای تولید کفش چرم وجود ندارد، بنابراین قیمت تولید آن ها نسبت به تولید ما پائین تر و کیفیت آن ها نیز به دلیل استفاده بیشتر از مواد اولیه و فناوری به روز، بیشتر است.
امینی افزود: نبود نظارت بر بازار کفش تبریز موجب شده هر کس با هر قیمت دلخواه اقدام به فروش آن کند و فعالیت دلالان و افراد سودجو در این صنعت موجب افزایش کاذب قیمت کفش وطنی شده است.
رییس اتحادیه کفاشان و سراجان تبریز نیز گفت: صنعت کفش با رکود بی رحمانه ای به ویژه در روزهای منتهی به پایان سال ۹۶ مواجه بود و این رکود موجب آسیب شدید این صنعت می شود به طوری که آثار آن به صورت محسوس در سال جاری در این صنعت احساس خواهد شد.
جباریان فام با بیان اینکه بیشتر مشکلات تولید کنندگان چرم و کفش مشترک است، افزود: صنعت کفش و چرم به صورت زنجیروار به هم متصل بوده و متاثر از همدیگر هستند.
وی اظهار کرد: رکود بی رحمانه در صنعت چرم و کفش موجب شکسته شدن کمر این صنایع شده و این امر نیز تولید کنندگان را در بخش صادرات با مشکل مواجه کرده است.
رییس اتحادیه کفاشان و سراجان تبریز با بیان اینکه چرم دوزان قشر مظلوم صنعت کفش هستند، افزود: برای جذب مشتری باید کفش تولیدی ارزان فروخته شود.
جباریان فام افزود: افرادی که در تبریز کفش چرم می دوزند معدود هستند و اگر تجربه آن ها به افراد جوان انتقال نیابد این صنعت به فراموشی سپرده می شود.
وی با بیان اینکه باید چرم دوزان حمایت و تشویق شوند، اظهار کرد: اگر اتاق موجود در موزه کفش ایران در عمارت شهرداری تبریز در اختیار این اتحادیه قرار گیرد چرم سازان می توانند در آنجا اقدام به عرضه مستقیم کفش تبریز به قیمت پایین کنند.
مدیر روابط عمومی شرکت شهرک های صنعتی آذربایجان شرقی نیز با اشاره به حمایت های این شهرک از صنعت چرم و کفش تبریز، گفت: صنعت چرم و کفش تبریز به عنوان یک مزیت صنعتی پیشینه دار در این شهر دارای مزیت های فراوانی است و باید تصمیم های متناسبی با وضعیت فعلی آن اتخاذ شود تا مانع از ایجاد بحران در این صنعت شد.
حبیبی افزود: برگزاری همایش های ملی سالانه کفش و چرم، دوره آموزشی فرآوری چرم با حضور متخصصان ایتالیایی، ایجاد نمایشگاه دایمی فروش کفش و مراکز طراحی کفش در دانشگاه هنر از جمله اقدام های این شهرک برای حمایت از این صنعت است.
وی اظهار کرد: مقدمات مربوط به ثبت برند کفش تبریز انجام شده و سند توسعه صنعت کفش نیز تهیه و به وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت ارسال شده است.
حبیبی، تشکیل کنسرسیوم صادراتی کفش و حمایت از برنامه های آن، ایجاد وب سایت برای خوشه چرم و کفش، برگزاری دوره ها و کارگاه های آموزشی تخصصی کفش و چرم و امضای تفاهم نامه همکاری با دانشگاه TASV ترکیه را از دیگر اقدام های حمایتی شرکت شهرک های صنعتی استان از این صنایع اعلام کرد.
مدیر روابط عمومی شرکت شهرک های صنعتی آذربایجان شرقی یادآوری کرد: خوشه کفش تبریز با بیش از یک هزار و ۸۰۰ واحد تولیدی و صنعتی و ۵۰۰ واحد خانگی از نظر تعداد بزرگترین خوشه کفش ایران است.
حبیبی افزود: این خوشه با تولید حدود ۵۵ میلیون جفت کفش در سال بیش از ۵۵ درصد از مصرف داخلی کشور را تامین می کند.
وی با بیان اینکه ۵۰ واحد بزرگ تولیدی با سیستم تولید تزریق مستقیم ۴۰ درصد از کل تولید را بر عهده دارد، یادآوری کرد: در این خوشه ۱۶۰ واحد کوچک، کفش تمام چرم تولید می کند و تولیدات این گروه کمتر از ۲ درصد میزان کل تولیدات خوشه را به خود اختصاص می دهد.
مدیر روابط عمومی شرکت شهرک های صنعتی آذربایجان شرقی اظهار کرد: یک هزار و ۶۰۰ واحد کوچک و متوسط در استان هم به تولید کفش با زیره پلیمری مشغولند که با تولید ۱۸ میلیون جفت در سال حدود ۶۰ درصد هزینه کلی تولیدات خوشه را به خود اختصاص داده اند.
حبیبی ادامه داد: ارزش کل تولیدات خوشه هشت میلیون دلار در سال است که توسط ۱۰ واحد صادراتی به کشورهای روسیه، اوکراین و گرجستان صادر می شود و بقیه محصولات به غیر از خود منطقه در سایر استان های کشور به ویژه نواحی غرب، مرکزی و شمالی کشور به فروش می رسد.
وی گفت: هم اکنون بیش از ۴۰ هزار نفر در این خوشه مشغول به کار بوده و چهار هزار نفر از آن ها در واحدهای بزرگ با گنجایش بیش از ۵۰ نفر، ۱۹ هزار نفر در واحدهای کوچک و متوسط کمتر از ۵۰ نفر و ۲ هزار نفر در واحدهای خانگی و بقیه در واحدهای وابسته شاغل هستند.

 فشار قاچاق و مالیات ارزش افزوده بر کمر نحیف چرم و کفش 
مدیرعامل شهرک صنعتی چرمشهر تبریز گفت: هم اکنون ۵۰ درصد واحدهای مستقر در چرمشهر به دلیل مالیات بر ارزش افزوده تعطیل است و اداره کل امور مالیاتی آذربایجان شرقی پرونده های ارزش افزوده واحدها را از سال ۸۸ درآورده و مبلغ تفاوت پرداخت آن در سال های گذشته را مطالبه می کند.
امینی با بیان اینکه مالیات بر ارزش افزوده کمر کل صنایع به ویژه چرم و کفش را شکسته است، افزود: در کشور ما هر سال بدون در نظر گرفتن بحران در بازار، مالیات افزایش می یابد.
وی با اشاره به قاچاق کالا به کشور یادآوری کرد: با وجود اینکه مرزهای کشور ما امن است ولی ورود حجم بالای کالای قاچاق به ویژه چرم و کفش به کشور جای سووال دارد.
مدیرعامل شهرک صنعتی چرمشهر تبریز گفت: چرم، کفش و فرش نماد صنعت استان آذربایجان شرقی است و اگر از سوی دولت حمایت نشود این صنایع تعطیل خواهد شد.
امینی با بیان اینکه امنیت جامعه در دست صنعتگران است، ادامه داد: اگر صنعت نباشد معتاد و دزد در جامعه زیاد می شود و امنیت آن آسیب می بیند.
رییس اتحادیه کفاشان و سراجان تبریز گفت: دولت از همان ابتدا ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده بر مواد اولیه اعمال می کند و دوباره این مالیات را از تولید کننده می گیرد ولی ما نمی توانیم آن را از مشتری بگیریم.
جباریان فام افزود: نه تنها صنعت چرم و کفش بلکه تمام صنایع کشور متاثر از مالیات بر ارزش افزود ضربه می بیند و این امر موجب می شود هم صادرات با مشکل مواجه شود و هم بازار داخلی از دست برود.
وی با بیان اینکه در کشور ما عدالت مالیاتی وجود ندارد، اظهار کرد: اداره کل امور مالیاتی از افراد شناخته شده مالیات می گیرد ولی در تبریز و سطح کشور مودیانی وجود دارند که مالیات پرداخت نمی کنند و اداره دارایی نیز تمایلی به شناسایی آنها نشان نمی دهد.
رییس اتحادیه کفاشان و سراجان تبریز یادآوری کرد: همه اذعان می کنند که سال ۹۶ رکود بر بازار حاکم بوده و اگر دولت می خواهد قانون رعایت شود، اعلام کند که تولیدکنندگان مالیات سال ۹۶ را نسبت به سال ۹۵ حدود ۲۰ درصد کم پرداخت کنند در حالی که دوباره شاهد افزایش ۲۰ درصدی مالیات خواهیم شد.
جباریان فام با بیان اینکه قاچاق کالا نیز بر مشکلات تولید کنندگان چرم و کفش افزوده است، ادامه داد: در پی رواج بیشتر این پدیده در سایر استان ها، میزان متقاضیان کفش چرم تبریز در این استان ها کاسته شده است.
وی با تاکید بر ضرورت خروج از رکود در بازار کفش و چرم اظهار کرد: وضعیت فعلی تولید کفش در تبریز حدود ۲۰ درصد به علت رکود کاهش یافته ولی کیفیت تولید و مدل کفش ها نسبت به ۲ سال قبل خیلی افزایش یافته است.
رییس اتحادیه کفاشان و سراجان تبریز بزرگترین مشکل تولید کنندگان کفش را قیمت تمام شده بالای کالا اعلام کرد و گفت: تولید کنندگان ترکیه از دیگر تهدیدهای صنعت کفش و چرم تبریز هستند، زیرا آنها بر روی بازار ایران تمرکز کرده و ۹۰ درصد قاچاق کفش به کشور را کفش های ترکیه به خود اختصاص داده است.
جباریان فام افزود: در پنج سال اخیر براساس آمار رسمی میزان متوسط واردات کفش به کشور در سال ۱۰ میلیون دلار از گمرکات است در حالی که کشورهای صادر کننده آمار رسمی صادرات به ایران را ۳۰۰ میلیون دلار اعلام کرده اند.
وی یادآوری کرد: مقایسه این آمار نشان می دهد هر سال ۲۹۰ میلیون دلار کالا به کشور قاچاق می شود که جلوگیری از آن نیاز به عزم ملی دارد.
جباریان فام ادامه داد: با وجود اینکه مسوولان در نشست های خود با تولید کنندگان اذعان می کنند که هر سال رکود در بازار وجود دارد ولی همچنان هر سال مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده از واحدهای تولیدی اضافه می شود.
وی گفت: هم اکنون حدود چهار هزار و ۲۵۰ واحد رسمی و دارای پروانه مرتبط با کفش در تبریز وجود دارد که عضو اتحادیه کفاشان این شهر هستند و در بخش تولید، فروش و خدمات فعالیت می کنند.
جباریان فام با بیان اینکه بیش از یک هزار واحد بدون پروانه نیز به صورت زیرزمینی و خانگی مشغول فعالیت در این صنعت هستند، اظهار کرد: حداقل ۱۲۰هزار نفر در تبریز از طریق صنعت کفش ارتزاق می کنند.
مدیر روابط عمومی شرکت شهرک های صنعتی آذربایجان شرقی نیز اظهار کرد: مزیت رقابتی خوشه کفش تبریز در تولید کفش هایی با کیفیت متوسط است ولی برای بالابردن سود و رقابت با تولید کنندگان خارجی مانند ترکیه، ایتالیا و چین ارتقای کیفیت محصولات و بهبود طرح و مدل آن ها ضروری است.
حبیبی افزود: تامین مواد اولیه مرغوب برای تولید کالایی با ارزش افزوده بیشتر از دیگر مواردی است که تولید کنندگان کفش تبریز برای رقابت با رقبای خارجی باید رعایت کنند.
وی گفت: طرح توسعه خوشه کفش تبریز از سال ۱۳۸۶ اجرا شد و در سال ۱۳۹۰ به شبکه فراگیر انجمن صنفی کارآفرینان کفش تبریز انتقال یافت.

 کفش پلاستیکی سرطان زاست 
مدیرعامل شهرک صنعتی چرمشهر تبریز با بیان اینکه کفش پلاستکی ضررهای زیادی برای بدن انسان دارد، گفت: کفش پلاستیکی در تابستان به پاها گرما و در زمستان سرما می دهد.
امینی افزود: در کشور چین از پلاستیک های آشغال و فضولات آن ها کف و زیره کفش تهیه می کنند که بد بو بوده و موجب ایجاد سرطان در انسان می شود.
رییس اتحادیه کفاشان و سراجان تبریز نیز با بیان اینکه برخی از فروشندگان در بازار سعی می کنند برخی کفش های پلاستیکی را در قالب کفش چرم مصنوعی به فروش برسانند، گفت: چرم مصنوعی در بازار وجود ندارد چراکه ما گاو مصنوعی نداریم.
جباریان فام افزود: بنا بر اعلام پزشکان ۵۰ درصد سرطان ها از طریق پا در بدن ایجاد می شود و در کفش های پلاستیکی باکتری به صورت بالفعل وجود دارد و می تواند از طریق پوست نازک پاها در اثر تعریق و باز شدن منفذها وارد بدن شود و در آینده انسان را با مشکل و بیماری مواجه کند.