عشایر غرق در خشکسالی/ معضل بی آبی در کرمان خیمه زد

بزرگنمایی تصویر

به گزارش آذر صبح به نقل از مهر، کاهش ۶۹ درصد بارندگی و تشدید خشکسالی در کرمان باعث بروز مشکلات فراوان شده است. بروز پدیده ریزگردها، آثار سوء محیط زیست، خشک شدن مزارع، مهاجرت روستاییان و گسترش حاشیه نشینی تنها گوشه ای از پیامدهای سوء خشکسالی به شمار می آیند.

شدت خشکسالی به حدی است که استاندار کرمان با توجه به کاهش ۸۰ درصدی پسته که در ۵۰ سال اخیر بی سابقه است تقاضای تشکیل ستاد بحران در سطح ملی را داده است.

به گفته علی رشیدی نژاد مدیرعامل آبفار کرمان ۸۴۹ روستای استان کرمان با کمبود شدید آب مواجه هستند؛ همچنین مجتبی ابراهیم نژاد معاون بهره برداری امور آب و فاضلاب استان کرمان هم اعلام کرده که در صورت بی توجهی به مدیریت مصرف آب در تابستان امسال ۹ شهر استان کرمان دچار بحران شدید آبی خواهند شد.

علی عرب پور معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان کرمان هم گفته است: بیشترین کاهش بارندگی در کشور در سال آبی امسال مربوط به سیستان و بلوچستان و بعد از آن کرمان است و کرمان مقام دوم را با منفی ۶۹ درصد کاهش بارندگی به خود اختصاص داده است.

اما یکی دیگر از حوزه های مهمی که تحت تاثیر خشکسالی های پی در پی در استان کرمان قرار گرفته جامعه عشایری است که با تلاش و غیرت شیوه زندگی اجداد خود را ادامه می دهند و قشر مهم و مولد کشور به شمار می آیند به گونه ای که ۳۰ درصد صنایع دستی استان توسط عشایر تولید می شود و با تلاش این قشر زحمت کش رتبه سوم جهانی تولید کرک به کرمان اختصاص دارد.

کرمان با ۲۲ هزار و ۵۰۰ خانوار عشایری رتبه دوم جمعیت عشایری کشور بعد از فارس را به خود اختصاص داده است و عشایر ۴ درصد جمعیت کرمان و ۹ درصد جمعیت کشوری را شامل می شوند. همچنین بیش از ۱۲ هزار تن محصولات دامی توسط عشایر استان کرمان تولید می شود.

کم آبی ۷۰ درصد جمعیت عشایر را تهدید می کند

چندی پیش شاهپور علایی مقدم، قائم مقام سازمان امور عشایر ایران با حضور در شورای مدیریت بحران استان کرمان گفت: ۷۰ درصد جمعیت عشایری استان کرمان و همچنین ۷۰ درصد دام های آنها به دلیل خشکسالی و کمبود مراتع در معرض خطر جدی قرار دارند.

علایی مقدم با اشاره به اینکه جامعه عشایری در بخش خشکسالی به شدت آسیب پذیر است و مستقیما با اقلیم سر و کار دارد، افزود: اگر در کرمان نگاه ویژه ای به مشکلات بخش عشایری نشود ۷۰ درصد عشایر استان شغل خود را از دست می دهند و معضلات اجتماعی، حاشیه نشینی و … بیشتر خواهد شد.

وی با اشاره به تولید ۳۵ درصد از صنایع دستی، ۴۰ درصد از فرش صادراتی توسط عشایر افزود: متوسط درآمد ماهانه عشایر یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان است و باید تا پایان برنامه ششم توسعه این عدد دو برابر شود.

علایی مقدم از تولید ۲۵ درصد از گوشت قرمز مورد نیاز کشور توسط این قشر خبر داد و تصریح کرد: برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای مقابله با شرایط حاد پیش بینی کرده ایم و اگر مراقبت و پیشگیری نکنیم علاوه بر تبعات اجتماعی کاهش ۷۳ هزار تنی گوشت قرمز، کاهش تولید محصولات زراعی و باغی و کاهش درآمد عشایر و … را در پی خواهیم داشت.

وی افزود: هزار و ۶۰۰  میلیارد تومان در هیئت وزیران برای کاهش اثرات و تبعات خشکسالی کشور مصوب شده است و درخواست دارم سازمان برنامه بودجه استان کرمان سهم خود را از این بودجه به صورت جدی پیگیری کند.

دردهایی که خشکسالی بر دل عشایر گذاشت

یکی از عشایر بم در گفتگو با مهر اظهار کرد: مشکلات فراوانی بر اثر کاهش بارندگی و خشکسالی در مناطق عشایری به وجود آمده است؛ تمام چشمه سارها خشک شده اند و با کمبود آب مواجه هستیم.

وی گفت: محل نگهداری دام ها مورد هجوم حشرات موذی به ویژه پشه، کنه و کَک قرار گرفته به گونه ای که داخل کرک و روی پوست گوسفندان مملو از کَک است. این حشره موذی حتی خانه ها را هم آلوده کرده و احتمال بروز بیماری وجود دارد و در این خصوص از مسئولان یاری می طلبیم.

وی با اشاره به اینکه شرایط تسهیلات باید متناسب با وضعیت عشایر باشد، گفت: برای مقابله با این وضعیت دولت باید وام های کم بهره به عشایر بدهد ضمن اینکه باید در خصوص ضامن ها چاره اندیشی شود چرا که یک فرد عشایر نمی تواند ضامن کارمند برای دریافت تسهیلات به بانک معرفی کند.

قنبر هاشم زهی یکی از عشایر روستای سیف الدینی شهرستان ریگان هم به مهر گفت: ۱۵۰ خانوار در اینجا حضور دارند که از این تعداد ۱۰۰ خانوار به ریگان کوچ کرده اند. یک موتور آب شناور و کف کش در این منطقه وجود دارد که مرتبا خراب می شود و طی یک سال چهار بار سوخته است.

وی گفت: وقتی از مسئولان کمک می خواهیم اعلام می کنند که بودجه ندارند و کسی پی گیری نکرده است و ادامه این وضعیت ما را مجبور به کوچ می کند.

همچنین یکی از عشایر رابر ایل لری به مهر گفت: همه چشمه ها و رودها به دلیل انتقال آب به کرمان خشک شده اند و قیمت جو و علوفه بسیار سرسام آور شده است.

هجوم حشرات موذی به محل نگهداری احشام

در این خصوص با معاون توسعه و امور زیربنایی اداره کل امور عشایری استان کرمان به صحبت نشستیم او با اشاره به وضعیت خشکسالی در کرمان اظهار کرد: مشکلات مناطق عشایری به دلیل وابستگی آنها به آب های سطحی و مراتع طبیعی نسبت به جوامع روستایی و شهری در بخش کشاورزی و باغداری بسیار محسوس تر و اثرگذارتر است.

سالاری با اشاره به اینکه خشکسالی مشکلات فاحشی برای مراتع طبیعی استان کرمان به وجود آورده است، گفت: برای تامین آب این خانوارها در بحث شرب و دام و تامین علوفه دام از مراتع؛ اداره کل امور عشایر استان کرمان با هماهنگی سازمان مرکزی، استانداری و سازمان مدیریت برنامه و بودجه بحث خشکسالی را در دست پی گیری دارد.

سالاری با بیان این مطلب که در زمینه تامین آب شرب برای خانوارهای عشایر دچار کمبود هستیم، افزود: این موضوع برحسب موقعیت هرمنطقه به صورت ویژه در دست پی گیری است.

وی با اشاره به اینکه حفر چاه در مکان هایی که امکان حفر و تجیهز چاه وجود داشته باشد در دست اقدام است، افزود: به عنوان مثال در دشت دارزین بم یک حلقه چاه حفر شده و تجهیز و تامین آب در دست اقدام است؛ اما در مناطق کوهستانی که این امکان وجود ندارد آب مورد نیاز به صورت سیار و توسط تانکر تامین می شود.

معاون امور عشایری استان کرمان با اشاره به مشکلات ناشی از خشکسالی و هجوم حشرات موذی به اماکن دامی عشایر بیان کرد: این موضوع به دامپزشکی کرمان گزارش شده و آنها اعلام آمادگی کرده اند که با معرفی این مناطق برای سم پاشی اقدام شود. همچنین اداره کل امور عشایر آمادگی لازم برای همکاری و پیگیری این موضوع را اعلام می کند.

وی در ادامه گفت: با توجه به خشکسالی و مشکلات ناشی از آن تسهیلاتی در دو بخش برای جامعه عشایری به صورت ملی در نظر گرفته شده است؛ مواد ۱۰ و ۱۲ از محل اعتبارات خشکسالی است که سود این تسهیلات ۴ درصد و دوره بازپرداخت پنج ساله است. ضمانت مطابق آیین نامه اجرایی به صورت زنجیره ای انجام می شود.

سالاری ادامه داد: در نشستی که با مدیرعامل بانک کشاورزی استان کرمان داشتیم دستور موکد صادر شد که در این خصوص ضمانت و تضامین مورد نظر بانک به صورت زنجیره ای اخذ شود و بانک درخواست ضامن کارمند نداشته باشد.

وی در ادامه تصریح کرد: یک حلقه چاه در منطقه سیف الدینی در ریگان و حدفاصل ریگان و ایرانشهر وجود دارد که جز نقاط مرزی استان کرمان است. سطح آب در این منطقه کوهستانی خیلی فروکش کرده و آب مورد نیاز چند خانوار از یک حلقه چاه تامین می شود که به وسیله یک پمپ برقی کوچک که در اصطلاح محلی به آن کف کش می گویند کار می کند. در چندین مرحله پمپ برق بعد از خراب شدن تامین شده و در اختیار خانوارها قرار گرفته است.

سالاری عنوان کرد: با توجه به اینکه چاه کم عمق بوده و پمپ داخل آب به صورت شناور قرار نمی گیرد وقتی که به برق متصل می شود قطعا می سوزد و امکان استفاده از آن وجود ندارد که این مساله ناشی از کم کاری و بی توجهی نیست بلکه به دلیل نبود آب در حلقه چاه است.

معاون توسعه و امور زیربنایی اداره کل امور عشایری استان کرمان گفت: احداث تونل و کانال ها در طول مسیر اجرای پروژه ملی انتقال آب از سد صفارود رابر به شهر کرمان در آب های سطحی تاثیر داشته است که از طریق مجاری مرتبط به دنبال راه حل قانونی برای رفع این مشکل هستیم.

دامها تلف می شوند

یکی از عشایر رودبار جنوب در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه خشکسالی های پی در پی مشکلات زیادی را برای عشایر به وجود آورده است، اظهار کرد: تقریبا هر عشایر حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ راس دام برای نگهداری دارند که همین تعداد هم به دلیل خشکسالی در حال تلف شدن هستند.

وی با گلایه از مسئولان به دلیل عدم رسیدگی به مشکلات حوزه دامداری شهرستان رودبارجنوب افزود: اگر از هر روستا و عشایری در رودبارجنوب در خصوص وضعیتشان سوال شود متوجه می شوید که تعدادی از گوسفندان به دلیل نداشتن علوفه تلف شده اند و این در حالیست که هیچ کمکی هم از سوی مسئولان دریافت نمی کنند.

وی که برای تامین علوفه مورد نیاز دامش به جیرفت آمده است از قیمت بالای علوفه گلایه مند است و گفت: گوسفندانمان به دلیل خشکسالی لاغر شده و خریدار ندارند و با این وضعیت تلف می شوند.

مدیرکل امور عشایری جنوب استان کرمان هم در گفتگو با مهر اظهار کرد: امسال به دلیل کاهش نزولات آسمانی و روییده نشدن علوفه در مراتع شرایط سختی برای عشایر منطقه ایجاد شده است.

اسلام شاهرخی از انجام پی گیری های متعدد برای حل مشکلات عشایر از جمله چندین نوبت بازدید از مناطق عشایری، برگزاری جلسه شورای عشایری شهرستان و جلسات ستاد بحران استان خبر داد و افزود: هیئت دولت مصوباتی برای کمک رسانی در بحث علوفه و آب شرب داشته اما هنوز اعتبارات تخصیص نیافته است.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر اعتباراتی وجود ندارد که تحت عنوان یارانه نهادها به عشایر کمک کنیم، گفت: در حال حاضر علوفه موجود است اما رایگان نیست و باید خریداری شود.

شاهرخی با اعلام اینکه آبرسانی به عشایر در حال انجام است، گفت: به دلیل خشکسالی دام ها لاغر هستند و احتمال بروز بیماری ها در دام ها وجود دارد و دامدار نمی تواند دام خود را به فروش برساند. از مسئولان استان کرمان به ویژه ستاد بحران و سازمان مدیریت و برنامه ریزی درخواست داریم اعتبارات مورد نیاز برای تامین علوفه دام و آب شرب عشایر را تامین کنند و به عشایر برای برون رفت از این بحران کمک شود.