دوشنبه, ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ / ۰۵:۲۴:۵۶
یکی از رسم های رومانتیک و قدیمی در استان آذربایجان شرقی برای ازدواج فراری دادن دختر یا همان “قیزقاچیتما” است که برخی اوقات موجب نارضایتی والدین می شود.
آذر صبح/ سمیه گل محمدی: طی روزهای گذشته فیلم ربوده شدن دختر تبریزی توسط خواستگار سمج در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد، خوشبختانه با عملیات به موقع پلیس، این ماجرا ختم به خیر شد، دختر و پسر پیش مشاوره فرستاده شدند و خانواده ها نیز به وصلت آندو رضایت دادند.
(قیز قاچیتماخ) یا فراری دادن دختر یک رسم دیرینه و تقریبا فراموش شده در برخی مناطق کشور است، در مناطق مختلف استان آذربایجان‌شرقی نیز ، اگر یکی از خانواده‌ها به هر دلیلی راضی به وصلت فرزندشان با زوج مورد علاقه خویش نباشند، محتمل است که پسر و دختر تصمیم بگیرند به صورت پنهانی و در مورد مقرر از منزل خارج و به منزل یکی از اقوام معتمد و نزدیک بروند و بدین ترتیب نامزدی خویش را علنی سازند تا خانواده‌ها درمقابل عمل انجام یافته، مجبور به اعلام رضایت باشند. این شیوه همسر گزینی در زبان ترکی ( قیز قاپماغ ) یا (قیز قاچیتماخ) گفته می‌شود که معنی و مفهوم آن فرار کردن یا فراری دادن دختر برای ازدواج است. البته این شیوه، که بیشتر در روستاها مرسوم بوده، همیشه به خوبی و کسب رضایت خانواده‌ها نمی‌انجامد، بلکه در مواقعی به نزاع و درگیری‌های دامنه‌دار منجر می‌شود. یا تا سال‌ها ، دختر از طرف والدین و برادران خویش طرد می‌شود.
حتی اگر عروس مایل به ازدواج با فرد مربوطه باشد، این عمل تبعات مختلفی برای دو خانواده به همراه دارد، این مسائل در دنیای کنونی بار حقوقی و قضائی نیز دارد که در ادامه به آن اشاره می شود.
(قیز قاچیتماخ) در قوانین مترادف آدم ربایی تعبیر می‌شود، آدم ربایی در حقوق کیفری، جابجایی غیرقانونی و بازداشت کردن یک فرد خلاف خواسته‌اش، تعریف شده‌است؛ و در تعریف پلیسی آدم‌ربایی، انتقال یک شخص بدون رضایت او، از محلی به محل دیگر، با استفاده از زور، تهدید یا فریفتن را آدم ربایی می‌گویند.
بنابراین، آدم ربایی یک جرم مرکب است، همچنین می‌توان آن را به حبس دروغین تعبیر کرد که هر دو جرائم جداگانه‌ای هستند که به صورت هم زمان به همان جرم آدم ربایی مربوط می‌شوند.
آدم‌ربایی ممکن است به منظور درخواست پول در قبال آزادی قربانی یا مقاصد غیرقانونی و یا به منظور خواستگاری انجام گیرد، این عامل می‌تواند با آسیب‌های جسمی همراه باشد که باعث افزایش جرم آدم ربایی می‌شود.
جرم آدم ربایی و مخفی کردن دیگری دو مصداق از جرایم علیه اشخاص است که علاوه بر سلب آزادی و صدمات بدنی که ممکن است به فرد ربوده شده وارد شود، بیشتر شخصیت معنوی قربانی جرم، مورد تعرض قرار می گیرد.
این جرم که به صورت خاص، یک ماده و به صورت عام، چند ماده از قانون مجازات اسلامی را به خود اختصاص داده و در منابع قوانین کیفری ایران، مصوبات فراوانی در مورد آن دیده می شود، کمتر در نوشته های حقوقی، مورد کنکاش وبررسی قرار گرفته است.
آدم ربایی و آسیب های روانی آن
این پدیده ی روانشناسی ممکن است آثار روحی بدی در فرد روبوده شده ایجاد کند از سوی دیگر باعث می شود که قربانی ربوده شده با رباینده همدردی کرده و او را درک نماید و این موضوع می تواند خود را به روش های مختلفی نشان دهد.
شاید باورکردنی نباشد اما گاهی پیش می آید که فرد ربوده شده شیفته ی رباینده ی خود می شود و این موضوع بارها و بارها رخ داده است، برخی از این افراد برای مدت های طولانی در اسارت نگه داشته می شوند و همین موضوع باعث می شود که به رباینده عادت کرده و او را به عنوان جزئی از خانواده و نزدیکان خود قلمداد کنند.
مجازات آدم ربایی
عنصر قانونی این جرم نیز برابرماده ۶۲۱ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی است که بر اساس این ماده، هرکس به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگر به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر شخصا یا توسط دیگری شخصی را برباید یا مخفی کند، به حبس از ۵ تا ۱۵ سال محکوم خواهد شد.
در صورتی که سن فرد ربوده شده کمتر از ۱۵ سال تمام باشد یا ربودن توسط وسایل نقلیه انجام پذیرد یا آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود، مرتکب به حداکثر مجازات تعیین‌شده محکوم خواهد شد و در صورت ارتکاب جرایم دیگر به مجازات آن جرم نیز محکوم می‌شود.
سرانجام…
عروس ربایی ممکن است عواقب عاطفی ناپسندی را به دنبال داشته باشد که این عواقب منجربه طلاق، فرار از خانه، ترد از سوی خانواده و بسیاری از عوامل اجتماعی شود.
اگر سنت خداپسندانه ی ازدواج از سوی خانواده ها و به صورت رسمی انجام گیرد طبیعتا افراد با مشکلات کمی در زندگی خود روبه رو می شوند از سوی دیگر بنابر اعتقاد برخی از ریش سفیدان دعای خیر والدین همواره حامی و نوعی امید به زندگی برای جوانان محسوب می شود.
