۷۲ ساعت سرنوشت ساز در خرمشهر

روایت روز اول خرداد ۶۱

در روز ۱ خرداد ۶۱ درگیری کماکان به صورت تبادل آتش ادامه داشت و یگان‌هایی از قرارگاه های نصر، فجر و فتح جهت شروع مرحله جدید تک، آماده شدند. ماموریت قرار گاه نصر ۵، ادامه ماموریت قبلی به منظور درگیر کردن دشمن بود، لذا کماکان در سیل بند خرمشهر مستقر بودیم و با دشمن مقابل، در خاکریزهای «مارد» در حال مبادله آتش بودیم. عراقی‌ها در مقابل تک نیروهای خودی در منطقه غرب خرمشهر و «پل نو» غافلگیر شدند و مجبور شدند خاکریزهای دفاعی خود را یکی پس از دیگری ترک  کنند و لذا نیروهای خودی تا قبل از روشنائی روز ۲ خرداد به جاده آسفالته خرمشهر – شلمچه رسیدند و به طرف پل نو گسترش یافتند.

رزمندگان نصر ۲ هم به جاده اسفالته رسیده بود. در ساعت ۰۴:۳۰ بامداد ۲ خرداد نیروهای عراقی، تحت فشار رزمندگان اسلام به حوالی «نهرخین» عقب رانده شدند و لذا ارتباط زمینی نیروهای دشمن مستقر در خرمشهر با نیروهای مستقر در منطقه شلمچه قطع شد. در اوایل صبح همان روز نیروهای قرار گاه فتح، خرمشهر را از سمت غرب محاصره کردند و نیروهای قرارگاه فجر هم به رودخانه اروند رسیدند و به این ترتیب با رسیدن نیروهای قرارگاه فتح به ساحل رودخانه اروند، ماموریت قرارگاه‌های مذکور با موفقیت انجام شد.

وحشت نیروهای بعثی

نیروهای عراقی، در برابر تک‌های سریع و غافلگیرانه رزمندگان پر توان اسلام، دچار وحشت و سرگردانی شدید شدند و نتوانسته عکس العمل مناسب انجام دهند، ارتباط یگان‌های دشمن با یکدیگر قطع شد، لذا در این زمان،  فرار افسران و درجه داران و سربازان عراقی از منطقه خرمشهر گویای از هم پاشیدگی سازمان یگان‌های دشمن بود.

در واقع تصویری که در این مقطع از صحنه نبرد می‌توان ارائه داد، به این صورت است که تعداد زیادی از نیروهای عراقی در داخل خرمشهر هستند، تعدادی هم در حاشیه نهر خین و تعدادی هم در منطقه شلمچه که هیچ کدام از این نیروها با هم ارتباط زمینی ندارند و به سه قسمت مجزا تقسیم شده‌اند. نیروهای خودی هم به این صورت که قرارگاه های نصر۲ و نصر۳ در منطقه شلمچه در راست، روی جاده آسفالته با نیروهای عراقی در گیر هستند و در منطقه مرکزی قرار گاه‌های فجر ۳ و فتح و در سمت چپ، قرارگاه‌های نصر۵ و نصر۶.

در حالی که قرار گاه های فجر ۳ و فتح، احاطه قسمت مرکزی غربی شهر خرمشهر را کامل می‌کردند، به منظور تهدید نیروهای عراقی از شرق خرمشهر، توسط مهندسی قرار گاه کربلا، در ساعت ۳ بامداد روز۳ خرداد یک دستگاه پل شناور «بی ام پی» در منطقه  مارد خرمشهر نصب شد و گردان ۱۵۴ تیپ ۲۳ نوهد و به (قرار گاه‌های نصر ۵) ابلاغ شد که با عبور از پل مارد نسبت پاک سازی نیروهای عراقی موجود در شهر خرمشهر اقدام کنید و با نیروهای قرار گاه فتح در منطقه مرکزی و درجاده اهواز خرمشهر عمل الحاق انجام داده و وارد شهر شوید. قبل از آغاز روشنایی، با عبور از پل مارد وارد شرق خرمشهر شدیم، در کلیه مناطق حومه خرمشهر درگیری های شدیدی در جریان بود در حالی که نیروی‌های دشمن در حال فرار یا تسلیم به نیروهای خودی بود، رزمندگان اسلام به حاشیه شهر خرمشهر رسیده بودند، ما هم از شرق خرمشهر و در حاشیه شهر به منظور محاصره کامل به سمت مرکزی و غرب شهر خرمشهر پیشروی می‌کردیم و دشمن در حال گریز و فرار به سمت ساحل رودخانه کارون فرار می‌کرد و ضمن جستجوی دشمن، موانع متعددی که در شمال و شرق خرمشهر توسط دشمن کار گذاشته شده بود را دور می زدیم.

تمام فضای بالا شهر خرمشهر و اطراف آن از دود انفجارات، صدای تیر اندازی‌ها و مخصوصاً بمباران‌های هواپیماهای دشمن کاملاً سیاه شده بود، از هر گوشه شهر و اطراف آن صدای تیراندازی‌های پراکنده به گوش می‌رسید. نیروهای دشمن یا دسته دسته تسلیم رزمندگان اسلام می‌شدند یا با استفاده از پل‌های شناوری که در عقبه خود روی رودخانه اروند و جزیره «ام الرصاص» نصب کرده بود، که البته دائماً توسط هواپیمای‌های نیروی هوایی ارتش بمباران می‌شد و تقریبا استفاده آن‌ها برایشان سخت بود، فرار می‌کردند یا اینکه به صورت انفرادی به رودخانه اروند می‌زدند که تعداد زیادی از نیروهای عراقی هم غرق شدند. حوالی ساعت۱۱ صبح، خرمشهر عزیز توسط رزمندگان اسلام اعم از ارتشی و سپاهی از لوث کثیف دشمن متجاوز و خبیث آزاد گردید و به آغوش مام میهن بازگشت.

حضور نیروها در خرمشهر

هیچ گاه صحنه‌ای را که از سمت خارج و شمال، غرب و شرق خرمشهر، رزمندگان اسلام با شوق و شادی و غرور وارد شهر می‌شدند و نیروهای عراقی شکست خورده و ذلیل، دسته دسته تسلیم می‌شدند و از ضعف و ترسشان دو انگشت دست را به علامت v (پیروزی) بالا می‌بردند، تمام خستگی‌های ۲۵ روزه نبرد از وجودمان خارج شده بود و شعف، غرور، آرامش روح و وجدان، سربلندی که تماما حالت‌ها و خصایص رزمندگان و سربازان پیروز هست را در وجودمان  همه و همه می‌دیدیم، در طول زندگیم ندیده بودم، تا کنون هم ندیده‌ام و به احتمال خیلی زیاد تا آخر عمرم هم نخواهم دید. روز عجیبی بود ملت ایران، عزت و سربلندی که همیشه حق و شایسته آنها است را در عمل با آزاد سازی خرمشهر عزیز لمس کردند.

به منظور استقرار گردان در داخل شهر، از شمال شرقی خرمشهر وارد شدیم و با کاوش مناطق و اماکن و محله‌ها، به دیوار ضلع شمالی کارون یعنی محله بازار ماهی فروشان خرمشهر رسیدیم. با بررسی اطراف، بانک ملی ایران شعبه مرکزی خرمشهر که در خیابان فردوسی بود را به عنوان قرار گاه گردان تعیین کردم، اتفاقا محل مذکور یکی از اماکن تدارکاتی و پشتیبانی نیروهای عراقی ها، مملو از پوتین، ژاکت، اورکت، فانسقه، قمقه و خواربار مثل برنج، روغن و سایر مواد غذایی بود. تیم‌های ب۱ و ب۲ و ب ۳ را هم در مدارس و ادارات، در همان منطقه خیابان فردوسی مستقر کردیم.

استقرار، سازماندهی، تعیین مناطق محوله و پدافند و برقراری ارتباطات به صورتی که استقرار گردان به صورت نسبی کامل شود، تا نزدیکی‌های عصر، انجام شد. پس از خاتمه استقرار گردان، خواسته‌ای را که از درگاه خداوند قبل از عملیاتم «الی بیت المقدس» تمنی و مسئلت کرده بودم، به حاشیه شمالی رودخانه کارون رفتم و ابتداء سپاسگزاری و شکر خود را به درگاه پُر کَرم خداوند  تقدیم داشتم که آرزوی این بنده حقیر را در زمانی که قبل از شروع عملیات الی بیت المقدس اکثر روزها از حاشیه غربی کارون آن طرف رودخانه را (همان جایی که ایستاده بودم) بارها و بارها آن جا را برای شناسائی و کنترل نگاه می‌کردم به خدای بزرگ می گفتم: «خدایا می‌شود یک روز آن طرف رودخانه بروم در جای دشمن و از آن طرف رودخانه به این طرف رودخانه نگاه کنم؟» که خداوند کریم، تقدیر را طوری قرار داد که در عملیات ایل بیت المقدس در تمامی مراحل آن و تا آزادی خرمشهر، افتخار حضور داشته باشم و این که افتخار ورود به خرمشهر را داشته باشیم و مهمتر این که درست در جایی از خرمشهر مستقر شوم که همان محلی بود دقیقا که آرزوی حضور در آن نقطه را کرده بودم، خداوند نصیبم کرد. خداوندا بر کرم و بزرگیت شکر.

روز دومو سوم استقرار در خرمشهر

روز دوم استقرار در خرمشهر، آتش‌های دشمن و به ویژه بمباران‌های هوایی کاهش یافت. البته پوشش پدافند هوایی و حضور جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش در این امر موثر بود. روز سوم که آتش‌های پراکنده خمپاره اندازهای دشمن در سطح شهر کم و بیش وجود داشت که توسط خمپاره اندازهای خودی شامل ۱۲۰ م م، ۸۱ م م پاسخ داده می‌شد. ساعت ۸ شب روز ۵ خرداد، یکی از افسران رکن سوم قرارگاه کربلا به همراه رکن سوم تیپ ۲۳ در محل پاسگاه فرماندهی گردان ما حضور پیدا کردند و ابلاغ کردند: «با توجه به اینکه احتمال بمباران‌های هوایی و توپخانه‌های دشمن در روی شهر خرمشهر وجود دارد همین امشب خرمشهر را ترک و به محل استقرار اولیه به آبادان بر گردید.» هر قدر اصرار و تقاضا کردیم که ما یک ماه برای یک چنین روزی عملیات انجام داده‌ایم، می‌خواهیم یک مدتی هم در خرمشهر بمانیم که قبول نکردند و لذا حدود ساعت ۱۱شب ۶۱/۳/۵ با وصول تعدادی کامیون از طریق تیپ، کُل گردان خرمشهر را ترک و به منطقه ایستگاه ۱۲آبادان که هنوز بُنه گردان در آنجا مستقر بود برگشتیم و مجددا برقراری تأمین و پدافند جزیره آبادان را عهده دار شدیم، همزمان نسبت به بازسازی و تجدید قوا اقدام کردیم.

مجموعه عوامل موثر در فتح خرمشهر

عملیات افتخار آفرین و غرور انگیز «الی بیت المقدس» که به عنوان شاخص ترین، عظیم‌ترین، موفق‌ترین و تأثیر گذارترین و طولانی ترین عملیات رزمندگان اسلام، منجر به آزادی خرمشهر از تجاوز دشمن شد، در تاریخ عملیات‌های نظامی و نبردهای کشورمان کم نظیر و جاودان خواهد ماند. رشادت‌ها، ایثار گری‌ها، فداکاری‌ها، طرح‌های عملیاتی مبتکرانه و جدید، خستگی ناپذیری، روحیه بالا، انگیزه جنگندگی، خواست عمومی همه، مبنی بر آزادی خرمشهر در مجموع منتج به نتیجه عظیم آزاد سازی حدود ۵۴۰۰کیلو متر مربع از خاک کشور، به اسارت در آمدن ۱۹۵۰۰نفر از نیروهای دشمن، کشته و زخمی حدود ۱۶۰۰۰نفر، ضایعات ۶۰فروند هواپیما و تعداد ۴۱۸تانک و ۲فروند هلی کوپتر شد، شایسته تدریس جدی در مراکز آموزشی و فرهنگی(مقدماتی، عالی، فرماندهی و ستاد و دانشگاه عالی دفاع ملی) به صورت مشروح است.

تقدیر از رزمندگان گردان ۱۵۴

با توجه به شرکت کامل گردان در کلیه مراحل عملیات الی بیت المقدس و کسب پیروزی‌ها و موفقیت‌های متعددی که گردان در عملیات الی بیت المقدس کسب کرد، تعدادی از فرماندهان و پرسنل گردان ۱۵۴مورد تقدیر و تشویق رده‌های مختلف فرماندهی قرار گرفتند که منجمله اینجانب هم یک سال ارشدیت دریافت کردم. شرکت تیپ ۲۳نوهد با گردان‌های تابعه در عملیات الی بیت المقدس، افتخار بزرگی را نصیب کارکنان آن کرد که در آزاد سازی خرمشهر عزیز نقش و سهم داشته باشند، و برای همیشه تاریخ به شرکت در آن عملیات غرور آفرین افتخار و مباهات کند. عملیات پیروز مندانه الی بیت المقدس، عملیات وسیع و بزرگ منظم بود.

منبع: ایسنا