دوشنبه, ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ / ۰۲:۲۴:۰۰
انتخاب تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری جهان اسلام در سال ۲۰۱۸ فرصت استثنایی برای معرفی جاذبه های گردشگری استان آذربایجان‌شرقی و به ویژه برای همه دستگاه‌ها و نهادهای استان است که جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، گردشگری و … خود را به جهانیان معرفی کنند.
به گزارش آذر صبح به نقل از فارس، انتخاب تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری جهان اسلام در سال ۲۰۱۸ فرصت استثنایی برای معرفی جاذبه‌های گردشگری استان آذربایجان شرقی و در رأس آنها شهر تبریز است.
نکته مهم دیگر در این زمینه اینکه این انتخاب به نوعی فرصتی مغتنم برای همه دستگاه‌ها و نهادهای استان است که جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، گردشگری و … خود را به جهانیان معرفی کنند.
از آنجایی که وجود مناطق نمونه گردشگری، زیرساخت‌های مناسب، تعداد موزه‌ها، تعداد رویدادهای برگزار شده در حوزه گردشگری، وجود اماکن تاریخی، قابل دسترس بودن اطلاعاتی در مورد شهر در سطح منطقه و بین‌المللی و … از جمله فاکتورهای مدنظر برای انتخاب تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری اسلامی اعلام شده است، همچنین دانشگاه‌ها در همه جای جهان به عنوان مرکز تولید فکر و اندیشه در رویدادهای این چنینی همواره مورد توجه بوده‌اند و از این رو با توجه به این شاخص‌ها دانشگاه تبریز به عنوان یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های کشور، از این قاعده مستثنی نیست.
با این حال، وجود چند موزه تاریخی، فرهنگی و طبیعی، اماکن تاریخی که برخی در کشور منحصر به‌فرد هستند و جاذبه‌های گردشگری، مرکز پژوهشی ژئوتوریسم، برگزاری همایش‌ها، کنگره‌ها و جشنواره‌های بین‌المللی، تربیت دانشجو در حوزه‌های شهرسازی، مدیریت شهری، معماری، فضای سبز و به ویژه در حوزه گردشگری در دانشگاه تبریز، این دانشگاه را به یکی از مکان‌ها و قطب‌های مهم و تاثیرگذار در جذب گردشگران داخلی و خارجی و کمک به برگزاری تبریز ۲۰۱۸ تبدیل کرده است.
موزه موسسه تاریخ و فرهنگ ایران
۱- موزه موسسه تاریخ و فرهنگ ایران دانشگاه تبریز از جمله یکی مکان‌های گردشگری این دانشگاه است. این موزه در سال ۱۳۲۸ خورشیدی تنها چهار سال پس از تاسیس دانشگاه تبریز راه‌اندازی شده است.
این موزه بعد از موزه ایران باستان (ملی) که در سال ۱۳۱۶ تاسیس شده است، دومین موزه رسمی کشور محسوب می‌شود و در شهر تبریز که به شهر اولین‌ها معروف است، اولین موزه به حساب می‌آید. فعالیت این موزه در دو مقوله باستان‌شناسی و مردم‌شناسی است.
بخش باستان‌شناسی شامل ادوار پیش از تاریخ و دوران تاریخی و دوران اسلامی بوده و تالاری نیز به بخش سکه و مهر اختصاص یافته است. بخش مردم‌شناسی نیز شامل بخش جنگ افزارهای قدیمی، بخش بافته و فرش – بخش کتابت شامل قطعات خط و کتب خطی و چاپ سنگی و اسناد قدیمی است.
بخش باستان‌شناسی دوران صفویه از جمله بخش‌های پربار این موزه را تشکیل می‌دهد که ظروف چینی در اشکال و اندازه‌های مختلف را شامل می‌شود که از قسمت چینی خانه مجموعه بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی در شهر اردبیل به موزه تحویل داده شده‌اند.
این ظروف به سفارش شاه عباس صفوی توسط هنرمندان چینی در حدود ۴۰۰ سال قبل ساخته شده‌اند و کلیه ظروف به مهر شاه عباس به مضمون ( وقف آستانه شیخ صفی نمود بنده شاه ولایت عباس ) ممهور هستند.
این موزه هم اکنون در ساختمان کتابخانه مرکزی دانشگاه استقرار یافته و در خدمت علاقه‌مندان فرهنگ و تمدن اسلامی ایرانی است.
موزه شهدا
۲- موزه شهدا از دیگر مکان‌های فرهنگی و گردشگری این دانشگاه است. این دانشــگاه به دلیل شــهادت ۲۲ تن از دانشجویان در محل دانشکده فنی، به مشهدالشهدای دانشگاه‌های ایران معروف است.
این دانشجویان در کارگاه دانشکده فنی مشغول پشتیبانی از جبهه‌های جنگ حق علیه باطل بودند که هدف حمله جنگنده‌های رژیم بعث عراق قرار گرفته و به شهادت رسیدند.
آنچه اختصاصا در این زمینه مورد تاکید بوده و نباید فراموش کرد این است که دانشگاه تبریز تنها دانشگاه کشورمان ایران است که مورد حمله مستقیم هواپیماهای عراقی قرار گرفته است.
نکته مهم دیگر اینکه، دانشگاهیان و به ویژه دانشجویان دانشگاه تبریز در طول هشت سال دفاع مقدس، علاوه بر حضور مستمر در جبهه‌های جنگ، در پشت جبهه نیز همیشه فعالیت‌های مستمری برای تجهیز رزمندگان داشتند که نمونه بارز این امر شــهادت ۲۲ تن از دانشجویان این دانشگاه است.
هم اینک محل این کارگاه به موزه تبدیل و به نام موزه شهدای ۲۷ دی نامگذاری شده است. این موزه در فضایی به مســاحت ۸۰۰ متر مربع احداث شــده است که در آن عکس‌ها، وصیت‌نامه‌ها و دست‌نوشته‌های شهدا به نمایش گذاشته شده است.
موزه علوم طبیعی
۳- از دیگر مکان‌های گردشگری دانشگاه تبریز، می‌توان به موزه علوم طبیعی اشاره کرد که این موزه در سال ۱۳۴۶ فعالیت خود را با انواع نمونه‌های تاکسیدرمی شده حیوانات شروع و سپس به طبقه همکف دانشکده علوم منتقل شد.
این موزه در ســال ۱۳۸۹ به ضلع غربی کتابخانه مرکزی منتقل و در ســال ۱۳۹۳ با تکمیل نمونه‌های گیاهی و زمین شناسی در فضایی به مساحت ۸۵۰ متر مربع بازگشایی شد.
در حال حاضر این موزه دارای نمونه‌های مختلف ســنگ‌ها، فســیل‌ها،کانی‌ها، نمونه‌های تاکسیدرمی، نمونه‌های گیاهی و … بوده و شامل امکاناتی همچون راهنمای موزه و تجهیزات پخش فیلم های آموزشی است.
موزه کامپیوتر
۴- موزه کامپیوتر از دیگر موزه‌های پر جذاب برای گردشگران است. این موزه در سال ۱۳۸۷ در زمینی به وسعت ۶۰ متر مربع در محل ساختمان شماره ۱۱ طبقه همکف مرکز فناوری اطلاعات راه‌اندازی شده است.
اقلام موجود در این موزه به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:
۱- تجهیزات شبکه: شامل کلیه تجهیزات به کار رفته در مرکز از سال ۱۳۶۰ ( ۱۹۸۱ ) میلادی، تاکنون تجهیزات Passive شامل کابلهای قدیمی کواکسیال، UDP و … اولین نسل فیبرهای نوری مالتی مد و غیره .
تجهیزات Active شامل مودم‌های BaseBand مربوط به سیستم‌های IBM MainFrame با پهنای باند ۲kbps و انواع مودم‌های قدیمی با ورودی و خروجی کابل کواکسایل همچنین مودم‌هایAnaloge . هاب‌ها و کارت‌های شبکه با تکنولوژی دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی.
۲- سیستم‌های کامپیوتری: شامل اولین نسل خریداری شده Main Frame های IBM با تکنولوژی دهه ۷۰ میلادی و همچنین PCهای سری سوم IBM مربوط به دهه ۸۰ میلادی.
در ضمن در این موزه انواع دستگاه‌ها و سیستم‌های جانبی خصوصا چاپ‌گرهی ریبوندی و زنجیری وجود دارد. در بخش مربوط به حافظه‌های جانبی انواع فلاپی‌ها و همین‌طور فرآیند ایجاد دیسک‌های نوری و سی‌دی و دی وی دی را می‌توان مشاهده کرد.
شاید یکی از معدود مراکزی که کاملا ارتقاء سیستم‌ها و کلیه تجیزات جانبی را در سه دهه گذشته می‌توان در آن یافت. همچنین تجهیزات ویژه نگهداری سیستم‌های mainframe و همین طور تجهیزاتcooling نیز در موزه وجود دارد.
رصد خانه خواجه نصیر الدین طوسی
۵- رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی از دیگر جاذبه‌های گردشگری دانشگاه تبریز است. این رصدخانه در ۴۵ کیلومتری جنوب شهر تبریز بر فراز کوه “بلیندی” با عرض جغرافیایی تقریبی ۳۸ درجه شمالی و طول جغرافیایی تقریبی ۴۶ درجه شرقی مستقر است.
رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی دارای یک تلسکوپ خورشیدی انکساری ( ۶ اینچی ) است که جهت بررسی پدیده‌های خورشیدی، و لکه‌ها و شراره‌ها استفاده می‌شود و مجهز به فیلتر Hα است.
همچنین وجود دو تلسکوپ ۴۰ و ۶۰ سانتی‌متری کاسگرین با پانل الکترونیکی و رصد ستارگان تا قدر ۱۱ ، ساختمان پژوهشگران، ژنراتور ۳۲ کیلوات و ژنراتور ۵ کیلوات و … از جمله امکانات موجود در این رصدخانه است که باید به اینها یک تلسکوپ فعال۲۴ اینچی نیز اضافه شود که در سال ۲۰۱۶ راه‌اندازی شده است و در حال حاضر بزرگترین تلسکوپ فعال ایران است.هر کدام از این تلسکوپ‌ها در گنبدهای جداگانه قرار دارند و هر گنبد دارای سه طبقه است.
این رصدخانه در حال حاضر بزرگترین رصدخانه فعال کشور است که می‌تواند پاسخگوی نیازهای رصدی محققان از سراسر کشور باشد.
افلاک نما
۶- سامانه افلاک‌نمای پژوهشکده فیزیک کاربردی و ستاره‌شناسی دانشگاه تبریز از دیگر مکان‌های جذب گردشگری این دانشگاه است.
سامانه افلاک‌نما از نوع Sky Master با قابلیت رویت ۱۰ هزار ستاره و جرم سماوی از جمله خوشید، ماه، سیارات و تعدادی از اقمار آنها، صور فلکی، دوایر استوای سماوی و نصف‌النهار ناظر و دایره‌البروج و … است.
این سامانه به منظور آموزش‌های مقدماتی و تخصصی به دانشجویان، دانش‌آموزان و عموم مردم دایر شده است.
برج خلعت پوشان
۷- از دیگر مکان‌های گردشگری دانشگاه تبریز، می‌توان به برج خلعت‌‌پوشان اشاره کرد که این مکان گردشگری یکی از آثار تاریخی مربوط به دوره صفویان در شهر تبریز است. این برج آجری در جنوب محله کرکج در پنج کیلومتری مرکز شهر و در جوار رودخانه میدان چایی واقع شده است.
به سخن دیگر برج خلعت‌‌پوشان در دره‌ای سرسبز در سمت چپ جاده تبریز- باسمنج قرار گرفته است. این برج تاریخی جایگاهی خاص و ویژه برای پادشاهان ایران و تبریز داشت.
این بنا در اواخر دوره صفویه احداث شده است، در اوایل دوره قاجار به کارگزاران این حکومت اختصاص داشته است. در زمان قاجار خلعت اهدایی شاهان برای حاکمان آذربایجان در این برج بر دوش آنها انداخته می‌شد.
بعدها این مکان به مرکز اهدای خلعت، مقام، نشان و هدیه از سوی ولیعهدهای قاجار به خدمتکاران حکومتی تبدیل شد،در سال‌های اخیر دانشگاه تبریز این بنا را مرمت کرده است.
افزون بر آنچه گفته شد، مسوولان، متولیان این عرصه و به ویژه دستگاه‌های ذی‌ربط در جریان باشند که با انتخاب تبریز به عنوان شهر نمونه گردشگری کشورهای اسلامی در سال ۲۰۱۸، این شهر به نوعی می‌خواهد در مسیر احیای هویت تاریخی و متمدن خود گام بردارد، از این رو ضروری است در این ارتباط تمام دستگاه‌ها و نهادها با بهره‌مند شدن از این فرصت استثنایی( تبریز ۲۰۱۸)، ظرفیت‌های خود را در حوزه‌های مختلف از جمله جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، گردشگری و … به گردشگران داخلی و خارجی معرفی کنند.
