دوشنبه, ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ / ۱۸:۲۳:۳۳
سفر هفته گذشته‌ی علی اکبر ولایتی به روسیه و دیدار با رئیس جمهوری این کشور حواشی بسیاری به همراه داشت که مهمترین آن، انتشار شایعاتی در خصوص توافق برای تبادل نفت در برابر غذا بوده است!
مهرداد خوشکار مقدم/ آذر صبح: در عصری که رویدادهای مختلف در کسری از ثانیه به سراسر جهان مخابره می شود، عدم اطلاع رسانی شفاف در خصوص یک رویداد مهم داخلی و بین المللی، فضا برای شایعه سازی و حتی ایجاد جو روانی و بر هم زدن آرامش فضای عمومی فراهم می شود؛ و صد البته که مسئولان سفاف گریز ما هم ید طولایی در این خصوص دارند!
سفر علی اکبر ولایتی در کسوت مشاور امور بین الملل رهبر انقلاب دارای ابعاد مختلف و حایز اهمیتی است که به طور حتم بخش هایی از آن نمی تواند رسانه ای شود اما به نظر می رسد در خصوص همان بخش هایی که می توانست واضح تر شفاف سازی شود نیز کوتاهی صورت گرفته است.
طی روزهای اخیر انتشار شایعاتی در خصوص توافقات صورت گرفته بین ایران و روسیه در فضای مجازی منتشر شده که ضمن برهم زدن آرامش روانی جامعه، نگرانی هایی بین مردم ایجاد کرده است؛ نگرانی هایی که مورد توجه برخی چهره های معروف هم قرار گرفته است.
“نفت در برابر غذا”؛ این اسم رمزی است که با شنیدن آن بلافاصله حال و روز عراق دوران صدام و سرنوشت این کشور در اذهان متبلور می شود؛ روزگاری که به دنبال تحریم های فلج کننده غرب، مردم عراق در بدترین دوران معاصر خود، از مشکلاتی چون کمبود دارو و آب و غذا رنج می بردند.
اینکه خبر توافق ایران و روسیه برای تبادل نفت در برابر غذا چگونه و از کجا منتشر شده معلوم نیست اما به نظر می رسد اگر در خصوص کلیات توافقات دیدار اخیر شفاف سازی نشود، بروز شایعات تنش زا در فضایی که کشور به شدت به آرامش روانی نیازمند است، غیرقابل کنترل خواهد بود.
تسنیم به نقل از بخش خبری ساعت ۲۱ شبکه یک، از زبان علی اکبر ولایتی، مشاور امور بین الملل رهبری دستاوردهای سفر به روسیه را چنین برشمرد: جمع بندی این سفر را به طور خلاصه می‌توان این طور بیان کرد، در این سفر سه نوع دیدار داشتیم، یکی دیدار دیپلماتیک بود، بعد از تسلیم پیام مقام معظم رهبری و جناب آقای روحانی به آقای پوتین، گفت‌وگوهای مبسوطی درباره روابط دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای داشتیم، باید عرض کنیم اگر بخواهیم یک ارزیابی از روابط رو به رشد روسیه و ایران داشته باشیم، باید عرض کنم که آمارها بسیار گویاست در این زمینه، آمار نخست این است که در چهار ماه اول ۲۰۱۸ حجم مبادلات تجاری روسیه و ایران، ۳۶ درصد افزایش داشت،حجم مبادلات محصولات کشاورزی و لبنی دو طرف،۵۷ درصد افزایش داشته است، مطلب دیگر که بسیار امیدبخش است،اینکه تا کنون بر اثر توافق دو طرف، ۳۰ درصد مبادلات تجاری دوجانبه با پول ملی یعنی روبل و ریال صورت گرفت، یعنی ۳۰ درصد از نیاز دو طرف به ارز خارجی به ویژه دلار کاهش یافته است و بنای دو طرف بر این است که این درصد بالاتر رود، همین کار را ان شاء‌الله با چین در پیش خواهیم گرفت که ریال و یوآن مبنای مبادلات ما با چین باشد. نکته دیگر تقویت و توسعه کریدور شمال به جنوب است،پیشنهاد طرف روس این است که الگوی برقی کردن راه آهن اینچه برون به گرمسار که در حال شکل گیری است، به راه آهن بندرعباس- بافق -سرخس توسعه پیدا کند و اگر این طور شود بخش مهمی از کریدور شمال به جنوب یعنی بین پطرزبورگ و چابهار توسعه و تقویت شود.
به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران با تکرار تجربیات سال های اخیر خود در عرصه سیاست خارجی، برای مقابله با تهدیدات امریکا، بار دیگر روی همکاری با روسیه حساب باز کرده؛ موضوعی که از گزند انتقادات تند برخی کارشناسان سیاسی در امان نبوده و نسبت به اعتماد مجدد به سیاست های یک بام و دو هوای کرملین هشدار می دهند.
ولایتی در گفتگوی خود به این نکته هم اشاره کرد و گفت: همکاری های منطقه ای ما در این سفر و در گفتگوهای بسیار روشن، صریح و صمیمانه‌ای که با جناب آقای پوتین داشتیم تثبیت و تقویت شد و به شایعاتی که دشمنان همکاری‌های منطقه‌ای ایران و روسیه داشتند، پایان دادیم، حرف‌های بی‌مبنایی می‌زدند همچون مخالفت روسیه با حضور در ایران یا اینکه ایران باید از سوریه بیرون رود، در حالی که آنچه ما از پوتین شنیدیم و تاکید کرد، این بود که همکاری دفاعی ایران و روسیه درباره سوریه همچنان ادامه خواهد یافت، اما در حوزه سیاسی به زودی اجلاسی در تهران تشکیل خواهد شد که آقای پوتین به تهران خواهند آمد آقای اردوغان هم همینطور و با مشارکت آقای روحانی این سه رئیس جمهور درباره راه حل سیاسی سوریه با یکدیگر به تبادل نظر خواهند پرداخت. در حوزه بین المللی همکاری دو کشور در سازمان ملل و برجام ادامه خواهد یافت و ایران و روسیه شانه به شانه در حوزه بین المللی همکاری خواهند کرد و همکاری ها رو به افزایش ادامه خواهد یافت.
همانگونه که مشاهده می شود ولایتی در این گفتگو ضمن خودداری از ارائه اطلاعات مشروح در خصوص نتایج سفر به روسیه، تنها به کلیات بسنده کرده است؛ موضوعی که شاید بخشی از آن قابل درک باشد اما به نظر می رسد با توجه به بی اعتمادی و حساسیت مردم ایران نسبت به سیاست های روسیه، بهتر بود بیشتر مورد توجه قرار گرفته و برای برقراری آرامش روانی، به برخی جزئیات هم پرداخت می شد.
درحالیکه هیچ یک از مقامات رسمی ایران به شایعات اخیر واکنشی نشان نداده اند، مسعود پزشکیان، نایب رئیس مجلس در گفتگو با آذر صبح می گوید: بنده در خصوص ادعای توافق برای تبادل نفت در برابر غذا، چیزی نشنیدم و تصور هم نمی کنم ایران با روسیه در چنین زمینه ای وارد مذاکره شده و برنامه ای داشته باشد.
وی ادامه می دهد: فعلا این تنها آمریکاست که تحریم را بزرگ جلوه داده و چین و روسیه و حتی کشورهای اروپایی زیر بار حرف ترامپ نرفته اند.
نایب رئیس مجلس اضافه می کند که مشکلات ما در رابطه با تحریم های نفتی است که برخی شرکتها با آمریکا در ارتباط بوده و مشارکت کرده اند و در معامله با ایران محدودیت دارند، این مشکلی است که برای این شرکتها ایجاد شده است.
در همین حال، عده ای از کارشناسان نیز عقیده دارند با توجه به تحریم های گسترده مالی که از آبان ماه جاری وضع خواهد شد، چاره ای جز تبادل نفت در برابر غذا و دیر کالاهای مورد نیاز نخواهد بود.
به اعتقاد این عده، تبادل کالا به کالا بهترین استراتژی است که نه تنها با روسیه بلکه با کل دنیا می توانیم اتخاذ کنیم!
***
پرواضح است که انتشار شایعاتی چون توافق بر سر تبادل نفت در برابر غذا آنهم در شرایطی که وضعیت ایران امروز و عراق آن زمان به هیچ وجه قابل قیاس نیست، بیش از یک شیطنت رسانه‌ای باشد اما واقعیت دیگر این است که در سایه شفافیت گریزی مسئولان امر و عدم میدان دادن به اظهار نظرهای مستقل و حتی منتقد، مردم ایران به تحلیل‌های آبکی کارشناسان “خودخوانده” برخی رسانه‌های داخلی بی اعتماد شده اند؛ تحلیل هایی که گاهی از شدت شور بودن آش، موجب اعتراض همقطران خودشان هم می شود!
