شنبه, ۱۲ مهر ۱۴۰۴ / ۲۰:۰۲:۱۸
امروزه دیگر آموزش های ضمن خدمت به چالش سیستم اداری در کشور بدل شده بطوریکه بسیاری معتقدند سیاست های آموزشی و سیستم بازآموزی فعلی برای نیرو های انسانی پاسخگوی نیاز های این نهاد ها نبوده و باید به سمت اثربخشی این آموزش ها گام برداشت.
آذر صبح/مهدی زمانفر: با توجه به توسعه روزافزون فناوری و استفاده از شیوه های جدید مدیریت نیروی انسانی مباحث آموزشی و نظیر آن تبدیل به یک ضرورت می شود چنانچه هر پزشک با گذشت زمان نیازمند بازآموزی و افزایش اطلاعات خود دارد تا در کار خود با مشکلی مواجه نگردد هر کارمند نیز با توجه به نیاز زمان نیاز به بازآوری آموزش ها و افزایش توانایی ها و مهارت های حرفه ای خود دارد.
در کشور ما کارمندان و مدیران دولت موظف اند تا همه ساله از چهل تا شصت ساعت دوره آموزشی اجباری را بگذرانند و از این طریق و با استفاده از گواهی های دریافت شده از این دوره ها امتیاز کسب کرده تا این امتیاز ها منجر به ارتقای شغلی آن ها شود.
در این میان شرکت در برخی از دوره ها برای کارکنان و مدیران الزامی بوده و آن ها موظف اند تا در در این دوره ها شرکت کنند، همچنین برخی از دوره ها نیز به صورت اختیاری بوده و کارمندان در صورت نیاز می توانند در این دوره ها شرکت نموده و از مزایای یاد شده استفاده کنند.
نظارت بر آموزش و نحوه برگزاری دوره ها
مریم کِلی کارشناس آموزش و پژوهش سازمان توسعه مدیریت و سرمایه انسانی استانداری آذربایجان شرقی می گوید: این سازمان با وظیفه نظارت بر دوره های آموزشی کلیه دستگاه های دولتی و نیمه خصوصی به عنوان ارگان هماهنگ کننده و برطرف کننده نیازهای آموزشی از جمله اساتید مورد نیاز برای آموزش ها و همچنین صادر کننده گواهی های مورد نیاز عمل می کند اما علاوه بر این در برخی از دوره ها نیز سازمان ها به صورت خودمختار عمل نموده و بر اساس نیازسنجی های صورت گرفته و جهت تکمیل ساعات آموزشی کارمندان دوره های لازم را برگزار می نمایند.
مریم کلی ادامه می دهد: دوره هایی که برگزار می گردند به صورت عمومی و تخصصی هستند که در این دوره ها ارگان ها در ارتباط با تخصص شان به اجبار و یا با اختیار در این دوره ها شرکت می کنند نظیر دوره ی جلوگیری از جعل اسناد سازمان هایی که کارمندان و مدیرانشان در ارتباط مستقیم با این موضوع هستند اجبار به شرکت و برخی هایشان با صلاحدید مدیران در این دوره ها شرکت می کنند.
آموزش هیچگاه به طور کامل تاثیر نخواهد داشت
کم و کیف برگزاری این دوره های آموزشی هموراه یکی از موضوعات بحث برانگیز کارشناسان حوزه آموزش و تربیت بوده و سئوالات بسیاری در این رابطه وجود دارد.
سئوالاتی از این قبیل که آیا این آموزش ها کارایی و اثر بخشی لازم را برای کاربست آن ها در ادارات دارند؟ اگر خیر آیا کارشناسی هایی لازم برای حل این مشکل صورت گرفته است؟ دوره های آموزشی تا چه حد توانسته است تا در کارکنان تفاوتی ایجاد کند آیا اساتید توانایی لازم برای تدریس در این دوره های آموزشی را دارند؟ آیا کارمندان ادارات انگیزه لازم برای شرکت در این دوره را دارند؟ ؟ برنامه ها، رسالت ها و دیدگاه های مدیران و مسئولان هر دستگاه نسبت به آموزش چیست؟
در همین خصوص حیدر فتح زاده معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی استانداری آذربایجان شرقی اظهار می کند: سنجش و پایش اثربخشی دوره های آموزشی کارکنان ادارات پیچیده بوده و ابزار لازم برای این کار در حالت فعلی موجود نیست اما ما سعی داریم تا با نظر سنجی هایی از خود کارکنان بخشی از این سنجش را انجام دهیم.
وی با اشاره به این که آموزش یک فرآیند مبتنی بر پردازش اطلاعات است می گوید: آموزش فرآیندی است که برای بازدهی نیاز به زمان دارد و به همین دلیل هیچگاه به صورت کامل تاثیر نخواهد داشت.
این مقام مسئول با اشاره به این که گاهی اوقات کارکنان انگیزه لازم برای شرکت در این دوره ها را ندارند و فقط برای کسب امتیازات آن ها در این دوره ها شرکت می کنند، توضیح می دهد: طی تحقیقات صورت گرفته ما به این نتیجه رسیده ایم که روش و شیوه آموزشی ما اثربخش نبوده و به همین دلیل نیاز است تا ما سیاست های آموزشی، روش های اجرایی و دیدگاه مخاطب شناسی مان را تغییر دهیم.
وی در ارتباط با کیفیت آموزشی مدرسان و سطح علمی فراگیرادامه می دهد: اگر مشاهده شود که مدرسی توانایی لازم برای تدریس را نداشته و یا فراگیران از نحوه تدریس وی راضی نیستند، اساتید دیگری جایگزین این اساتید خواهند شده و همچنین اگر فراگیری با نتایج ضعیفی در این دوره ها شرکت کند اجازه ی ادامه به آن ها داده نمی شود و همین طور افرادی که طالب این آموزش ها بوده و با توانمندی در آن ها شرکت کنند این آموزش ها نیز به ارتقای سازمانی آن ها کمک خواهند کرد.
فتح زاده در مورد کارشناسی مشکلات آموزشی تشریح می کند: در این خصوص با انجمن مدیریت آموزش استان در ارتباط هستیم که مشکلات ایجاد شده را با آن ها در میان می گذاریم.
معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی تاکید می کند: می بایست مشوق ها و ابزار های کنترلی سازمانی باشد تا بین افرادی که به طور واقعی این دوره ها را می گذرانند و افرادی که صرفا برای مدرک آن مراجعه می کنند تفاوتی وجود داشته باشد.
وی گفت: در سال های اخیر به دلیل کاهش انگیزه شغلی در برخی از موارد ما شاهد کم رغبتی به آموزش هستیم و دلیل آن این است که افرادی که می خواهند در این دوره ها شرکت کنند چون تفاوتی در درآمد های ماهیانه شان نمی بینند به این آموزش ها هم کم رغبت می شوند.
شایسته سالاری انگیزه ای درفراگیری آموزش
اما سئوال این جاست که آیا تنها مشوق های مالی می تواند انگیزه بخش باشد و نمی توان از ابزار های دیگری برای ایجاد رغبت در کارکنان استفاده کرد؟
مجید محمود علیلو مدیر گروه روانشناسی دانشگاه تبریز با تاکید بر این که مشوق های مالی به تنهایی نمی تواند اثربخش باشد افزود: هر قدر که کارمندان دولت احساس مسئولیت داشته و شغل و محل کار خود را دوست داشته باشند و با شوق برای رسیدن به اهداف آن ارگان کار کنند بیشتر نیاز به آموزش را در خود می بینند و به تبع آن نگاه فعلی به آموزش نیز وجود نخواهد داشت ولی اگر اینگونه نباشد کارکنان در هر کاری فقط منافع مادی را در نظر می گیرند.
وی ادامه داد: هرقدر کارکنان در کسب منافع ارگان سهیم باشند و احساس کنند کارهایی که انجام می دهند نفعی برای خودشان خواهد داشت همان قدر نیز در انجام هر کاری از جمله آموزش راغب خواهد بود.
علیلو تصریح کرد: مشکل عمده ای که امروز گریبان گیر ادارات و ارگان ها به خصوص ارگان های دولتی است این است که شایسته سالاری صورت نمی گیرد و کارکنان برای انجام وظایف خود رغبتی نشان نمی دهند که در این میان آموزش نیز با غفلت روبرو می شود.
آموزش بعد از خستگی کار / اساتید توانایی لازم را ندارند
کارمند یکی از ادارات دولتی در پاسخ به این که هدف از شرکت در این دوره ها چیست گفت: در بیشتر اوقات به دلیل مشکلات این دوره ها و کیفیت آموزشی پایین آن صرفا برای کسب امتیاز در این دوره ها شرکت می کنم که البته گاهی نیز دوره های نسبتا جالبی نیز برگزار می شود که این دوره ها هم یک یا دو بار در سال امکان پذیر هستند.
وی در پاسخ به این که از کدامیک از دوره هایی که تا به حال گذرانده اید راضی هستید گفت: دوره هایی که در گذشته در مورد مسائل اجتماعی و مباحث روانشناختی برگزار می شد به نظرم مناسب تر بودند.
این کارمند گفت: در گذشته دوره ها به صورت یک روز در هفته برگزار می شد و به صورت فشرده برگزار نمی شد و کارمندان پس از خستگی کار با خستگی زیاد این دوره ها نیز مواجه نمی شد اما در حال حاضر این دوره ها دو تا سه روز در هفته بوده و خسته کننده است.
وی در پاسخ به این که از سطح کیفی اساتید دوره ها راضی هستید گفت: اساتید این دوره ها توانایی های لازم برای تدریس را ندارند و همین دلیل نیز یکی از علل کم رغبتی کارمندان برای شرکت در این دوره ها است.
اما در طرفی دیگر کامیار قهرمانی فرد مسئول آموزش و نیروی انسانی آموزش و پرورش استان در ارتباط با کیفیت مدرسین دوره های آموزشی این ارگان این چنین گفت: در این نهاد سامانه ای به نام ال تی ام اس وجود داشته که تمامی امورات آموزشی مربوط به کارمندان اعم از ثبت نام، آزمون های غیرحضوری و گواهینامه شرکت در دوره ها در این سامانه انجام می پذیرد.
وی افزود: در این سامانه قسمتی نیز وجود دارد به نام سامانه بانک مدرسان که توانمندی های مدرسان از لحاظ عمومی و فنی مورد داوری قرار گرفته می شود و به همین دلیل بهترین نیرو ها برای آموزش مربیان و مدیران این ارگان به کار برده می شوند.
***
با توجه به اهمیت بالای کیفیت خدمات دهی کارمندان به مردم و نحوه نگرش عموم جامعه به دولت و تاثیر به سزای این آموزش ها در ارتقای کیفیت خدمات همانگونه که یک کارمند در فضای کار خود نیازمند انگیزه و نشاط است در فضای آموزشی نیز همان نیاز ها را دارد اما این انگیزه در میان کارمندان دولت به ندرت دیده می شود.
امید می رود تا با فرهنگ سازی و ایجاد انگیزه های لازم توسط مسئولین در جهت بهبود فضای کار و خدمات دهی بهتر قدم برداشته شود.
