سه شنبه, ۱۴ مرداد ۱۴۰۴ / ۱۲:۴۶:۲۹
جایی در میان گورستان ارامنه تبریز، مجسمه نیم تنه ای در خانه مشروطه و مشتی خاطره از مردی که آمریکایی است ولی شهید جنبش مشروطه ایران نام گرفته است.
آذر صبح/ زهرا حیدری آزاد: برای نسل ما سخن گفتن از مردم آمریکا سخت است، یکجورهایی فکر ما در مورد این کشور گره خورده با آنچه از سیاسیونش در این سال‌ها دیده‌ایم و بغض‌های چند ده ساله؛ که تا آمده دلمان با این کشور صاف شود، کسی مثل ترامپ از گرد راه رسیده و عرقش خشک نشده، انگشتش را بارها برای تحریم و تهدید ما بلند کرده است.
شاید برای ما باور پذیر نباشد، در جایی از گورستان ارامنه تبریز، جوانی آمریکایی به خاک سپرده شده که گرچه نشان مزارش با عبور بی رحم زمان کم‌رنگ شده اما خاطره جان فشانی‌اش در راه آزادی ایرانیان چیزی نیست که از صحیفه تاریخ این سرزمین محو شود. داستان این جوان به صد سال پیش بازمی‌گردد، به روزگاری صدای ستارخان و باقرخان ار هر کوچه پس کوچه ای بلند بود و تبریز بوی مشروطه خواهی گرفته بود.
هوارد در دوره حصر تبریز و کشتار مردم این شهر توسط سلطنت طلبان و قزاقان، به جانبداری از مشروطه خواهان، کنسول آمریکا را ترک کرده و به صف مبارزان مشروطه پیوسته است.
هوارد باسکرویل که بود؟
زمانی گذشت، در همین ایام، مرگ سیدحسن شریف‌زاده، دوست و یار نزدیک باسکرویل، چنان او را منقلب کرد که در جواب همسر کنسول آمریکا در تبریز، که از او خواسته بود از صف مشروطه‌خواهان جدا شود، ضمن پس‌دادن پاسپورتش گفت:
«تن‌ها فرق من با این مردم، زادگاهم است، و این فرق بزرگی نیست.» در جریان نبردی که در شام غازانِ تبریز بین گروه فوج نجات به رهبری باسکرویل و محاصره‌کنندگان به وقوع پیوست، وی تیری خورد و تقدیر این بود دور از میهنش جان بسپارد و فرسنگ‌ها دور از زادگاه به خاک سپرده شود.
