دورهمی کتابخوانی

بزرگنمایی تصویر

به گزارش آذر صبح،  علم پروری، شعر دوستی و کتابخوانی از مشخصات دیرینه فرهنگی ایرانیان است که ریشه در اعصار دارد؛ اما چندی است که دوستی با یار مهربان کم رنگ شده است.

بر این اساس متولیان فرهنگی برای ارتقای کتابخوانی به دنبال اجرای طرح باشگاه کتابخوانی هستند؛ در این طرح، هر مربی متشکل از معلمان، روحانیان، مربیان کانون پرورش فکری و کتابداران کتابخانه‌های عمومی، می‌تواند باشگاه‌ کتاب‌خوانی راه‌اندازی کند.

قرار است در این باشگاه های کتاب‌خوانی، کتاب دوستان و کتاب خوانان در کنار یکدیگر کتاب مشترک خوانده شده را نقد و تحلیل کنند.

با وجود اینکه «باشگاه‌های کتاب‌خوانی»، فرصت خوبی برای ترغیب مردم به کتاب خواندن یا تبلیغ کتاب‌های خوب و مهم فراهم می‌کنند، ولی انگیزه‌ اصلی از به وجود آمدن باشگاه، فراهم کردن بستری برای بحث و گفتگو و نقد و تحلیل است.

** راه اندازی ۱۹ باشگاه در تبریز

معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی از تشکیل دبیرخانه «جام باشگاه های کتاب‌خوانی» برای فعال‌سازی محافل کتابخوانی کودک و نوجوان در تبریز خبر داد و گفت: تاکنون ۱۹ باشگاه با میانگین هر باشگاه ۱۸ نفر در تبریز راه اندازی شده است.

وحید حسین زاده، کمک به افزایش سرانه مطالعه میان کودکان و نوجوانان، تقویت فرهنگ گفت و گو و استدلال های مهارت در بحث و قدرت تحلیل و تفکر انتقادی، عادت دانش آموزان برای مراجعه به کتابفروشی و کتابخانه ها و گسترش فرهنگ همکاری و مشارکت در کارهای گروهی را از جمله اهداف این ستاد برشمرد.

وی با تشریح اهمیت تشکیل این ستاد در راستای هم افزایی برای پیشبرد اهداف عالی تربیت نسلی نو با دغدغه کتاب و کتابخوانی، همکاری حداکثری نهادهای موثر در این زمینه را خواستار شد.

حسین زاده با اشاره به اهداف و چشم اندازهای شیوه نامه و نیز موفقیت های ۲سال گذشته در هدایت این طرح و استقبال انجام گرفته از طرف جامعه هدف، اظهار داشت: اعضای دبیرخانه اسامی مربیان و علاقمندان برای شرکت در دوره های کارگاهی و تشکیل گروه های کتابخوانی در سطح شهر را اعلام کنند.

وی گفت: به منظور توسعه فرهنگی و ترویج کتابخوانی، معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد و اسلامی با همکاری ستاد هماهنگی شهرها و روستاهای دوستدار کتاب و ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی سراسر کشور، جام باشگاه های کتابخوانی کودک و نوجوان را برگزار می‌کند.

حسین زاده از برگزاری کارگاه های ۲ روزه با حضور اساتید کشوری در مرداد ماه سال جاری با حضور مربیان مهد کودک خبر داد و افزود: هر کدام از مربیان نیز به آموزش تسهیل گران مربیان واحدهای شهرستانی و روستایی می پردازند.

معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی اظهار داشت: این جام با مشارکت نهادهای غیردولتی و دستگاه های اجرایی و عمومی استان ها و شهرستان‌ها، در شهرها و روستاهای متقاضی شرکت در جام برگزار می‌شود.

حسین‌زاده با اشاره به برخی فعالیت های اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در حوزه‌ ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی خاطرنشان کرد: برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب، برگزاری طرح های عیدانه،‌ تابستانه و پاییزه کتاب از دیگر برنامه‌های این حوزه است.

وی رویداد تبریز ٢٠١٨ را فرصتی برای تبیین توانمندی‌های آذربایجان شرقی در حوزه کتاب و کتابخوانی عنوان و اظهار امیدواری کرد با اجرای طرح جام باشگاه های کتابخوانی، فرهنگ مطالعه در میان اقشار مختلف مردم بخصوص کودکان و نوجوانان بیش از پیش رونق یابد.

** «کتابخوانی ماه» در تمام کتابخانه ها اجرا می شود

مدیر کتابخانه های عمومی آذربایجان شرقی نیز با استقبال از اجرای طرح «دورهمی کتابخوانی» اظهار داشت: این کار وظیفه ذاتی کتابخانه هاست و کتابخانه های عمومی همواره با برنامه های متنوع فرهنگی و استفاده رایگان کتاب از مردم برای کتابخوانی دعوت می کنند.

شهرام خدایی با بیان اینکه باشگاه کتابخوانی بیشتر برای رده سنی کودک و نوجوان به منظور آموزش از سنین کودکی است، افزود: با این حال هر ماه حداقل یک یا ۲ مورد برنامه کتابخوانی در تمام کتابخانه های عمومی استان با حضور علاقمندان برگزار می شود.

وی خاطرنشان کرد: در این برنامه که مخصوص بزرگسالان است پنج نفر یک کتاب مشترک را خوانده و آن را برای جمع ۵۰ نفره و یا بیشتر بازگو و آنها را به خواندن همان کتاب ترغیب می کنند.

خدایی با بیان اینکه کار فرهنگی کاری اداری و دارای بازه زمانی تعریف شده نیست، افزود: کار فرهنگی زمان نمی شناسد و باید هدف گذاری ها از ابتدای سال انجام شود.

وی اظهار داشت: اجرای طرح های کتابخوانی مفید بوده ولی کافی نیست و ارزش گذاری باید بیش از این ها صورت گیرد.

خدایی با اعلام آمادگی برای تامین مکان جهت برگزاری کارگاه ها، همچنین هزینه معرفی مربیان علاقمند و توانمند، خاطرنشان کرد: حتی اگر بتوانیم دقیقه ای در بالا بردن سرانه مطالعه موفق شویم، ارزش این همه تلاش را دارد.

وی ادامه داد: همچنین با توجه به اینکه بخش کودک در هر کتابخانه ای پایه گذاری شده و شامل گروه های نمایشی نیز هست، می توان به این طرح نیز تسری داد و نتایجی بیش از پیش حاصل کرد.

** ضعف کتابخوانی، معضل فرهنگی است

معاون فرهنگی و هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز نیز وجود رسانه های رقیب در کنار کتاب و در سایه ماندن کتاب و بحران عدم مطالعه کتاب را از معضلات اساسی بخش فرهنگی برشمرد.

سیروس مصطفی با اشاره به اهمیت مشارکت همه ادارات در اجرای طرح های کتابخوانی و ارائه گزارشی در خصوص جشنواره کتاب سال، اظهار داشت: برگزاری نشست های فعالان کتاب کودک از جمله نویسندگان و تصویرگران و برگزاری جلسات تخصصی در حوزه شعر و ادب در محل های پرتردد شهری، این طرح می تواند به بهترین شکل ممکن اجرا و نتایج مطلوبی حاصل شود.

مدیر فرهنگی و اجتماعی شهرداری تبریز نیز با اشاره به اینکه دین ما اهمیتی مضاعف به مقوله کتاب و کتابخوانی قائل است، ضمن اعلام آمادگی برای اجرای جام باشگاه های کتابخوانی، اجرای طرح در تمام سطح شهر اعم از مناطق برخوردار یا حاشیه نشین با رویکرد نمایشی و عینی سازی آموزه های کتب را خواستار شد.

رامین راستی با بیان اینکه در حال حاضر شهرداری با ۴٠ کتابخانه فعال در این حوزه نیز به خدمات رسانی مشغول است، خاطرنشان کرد: ٨٠ درصد مراجعه کنندگان تنها برای مطالعه کتب درسی حضور می یابند و ٢٠ درصد بقیه نیز برای تهیه کتب درسی مراجعه می کنند.

وی شناسایی نقاط و افراد هدف را از اولویت ها برای اجرای چنین طرح هایی برشمرد و برای در اختیار گذاشتن مکان ها و ظرفیت های سخت افزاری اعلام آمادگی کرد و گفت: ۱۸ هزار صندلی برای مطالعه داریم و می توانیم سایر امکانات را نیز برای اجرای این طرح اختصاص دهیم.

**کتابخوانی باید از آموزش و پرورش شروع شود

استاد دانشگاه تبریز و مدرس ادبیات نیز اجرای باشگاه کتابخوانی را طرح موثری برای ارتقای کتابخوانی دانست و گفت: برگزاری دورهمی کتابخوانی حالت مسکنی دارد و باید معضل کتاب نخوانی بصورت ریشه ای و از دوره ابتدایی آموزش و پرورش پرداخته شود.

دکتر محمدعلی موسی زاده با بیان اینکه این جلسات شبیه جلسات نقد کتاب است، اظهار داشت: درست است که نقد کتاب نیست ولی در حقیقت شنونده بدون اینکه کتاب را خوانده باشد با شنیدن بازگویی آن ترغیب به خواندن می شود.

وی با بیان اینکه در این گرانی بازار کتاب، اجرای طرح های این چنینی اقدام موثری برای ارتقای سرانه مطالعه است، افزود: حداقل ۵۰ نفر هم اگر در محفلی جمع شده و کتابی در آن بازگو شود، مایه مباهات است.

استاد دانشگاه تبریز با ابراز تاسف از پایین بودن سرانه مطالعه در جامعه بویژه در بین دانشجویان ادبیات فارسی و بیان اینکه در مساله کتاب نخوانی هزار عامل دخیل است، خاطرنشان کرد: امروزه مساله امرار معاش برای دانشجو دغدغه بزرگی است و بسیاری از دانشجویان برای تامین هزینه ها مجبور به کار کردن در بیرون هستند که با این وضعیت زمان و انگیزه ای برای مطالعه غیر درسی نمی ماند.

** کتاب به اندازه کافی در اختیار مخاطب باشد

یکی دیگر از اساتید دانشگاه تبریز با بیان اینکه من به عنوان یک هیات علمی دانشگاه و کتاب خوان حرفه ای و علاقمند، بخاطر گرانی کتاب نمی توانم زیاد کتاب بخرم، افزود: برای رونق مطالعه باید کتاب به اندازه کافی در اختیار خواننده و مخاطب باشد.

دکتر خاکپور اظهار داشت: برای افزایش سرانه مطالعه در وهله اول باید تدبیری برای قیمت کتاب و گرانی آن اندیشیده شود و در وهله دوم باید چاپ کتاب ها نه بصورت تخصصی بلکه همه فهم، شیوا و محتوی غنی باشد.

استاد ادبیات دانشگاه تبریز، مشارکت دادن خواننده ها در جلسات دورهمی کتابخوانی را در ترغیب و تشویق آنان به ادامه مطالعه موثر دانست و گفت: ضمن اینکه فضای باشگاه های کتابخوانی نیز بانشاط و مفرح باشد و برای ترغیب خواننده ها برنامه های تشویقی از جمله قرعه کشی برای کتابخوانان انجام گیرد.
وی با بیان اینکه متاسفانه در دانشجویان ادبیان رغبتی برای مطالعه رمان بویژه ادبیات داستانی معصر دیده نمی شود، خاطرنشان کرد: این امر بیشتر به این مساله برمی گردد که خود استاد از ادبیات جدید و معاصر کمتر بهره می برد.

بسیاری از عادت‌های ما در کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرند، پس برای بهبود وضعیت کتابخوانی باید کودکان و دانش‌آموزان را به خواندن کتاب تشویق کنیم و از کودک و نوجوان بخواهیم برای ارتباط بیشتر با دیگران کتاب بخواند.

والدین با خرید کتاب به کودک و بازدید و گردش بردن کودکان از کتابخانه های محلی، دانشگاه و یا کتابفروشی ها و از همه مهم تر با خواندن کتاب پیش چشم کودک به عنوان الگو قرار گرفتن آنان را به مطالعه و انس بیشتر با کتاب ترغیب کنند.

امید است که با اجرای طرح های فرهنگی و برگزاری دورهمی های کتابخوانی گامی برای افزایش سرانه مطالعه به پیش برداریم.

ایرنا