آتشی که ستاد احیای دریاچه ارومیه روشن می‌کند/ فرافکنی به قیمت برهم زدن انسجام ملی!

بزرگنمایی تصویر

آذر صبح/ مهرداد خوشکار مقدم: درحالیکه فشارهای بین المللی و شرایط حساس داخلی، لزوم اتحاد و انسجام ملی را بیش از پیش ضروری ساخته است، برخی اظهارات غیرکارشناسی و دروغ پردازی مسئولان رسمی در مسایل حساس، گذشته از اینکه بهانه ای برای شعله ور کردن اختلافات داخلی است، جای تاسف و البته تعجب دارد!

ماجرا از آنجا شروع شد که روزنامه ایران در تاریخ ۲۲ مردادماه جاری با مطلبی تحت عنوان “ساخت دریاچه مصنوعی با حقابه دریاچه ارومیه!” از قول “علی حاجی مرادی” مسئول واحد فنی ستاد احیای دریاچه ارومیه نوشت: «شهرداری تبریز برای ساخت یک دریاچه مصنوعی، آب رودخانه “آجی چای” را به روی دریاچه ارومیه بسته است!»

طرح این ادعا درحالی که بحران دریاچه ارومیه به دغدغه اصلی تمام مسئولان و افکار عمومی شمالغرب کشور تبدیل شده، بازتاب گسترده ای در محافل خبری داشت و افکار عمومی به حق خواستار روشن شدن اصل ماجرا شدند.

در همین حال، اظهارات این عضو ستاد احیای دریاچه ارومیه، بهانه ای شد تا رسانه های جمعی و مسئولان ملی و استانی در آذربایجان غربی با اظهارات تعجب آور، به گونه ای وانمود کنند که تمام تقصیرات خشک شدن دریاچه ارومیه، ناشی از ایجاد یک حوضچه در جوار پارک بزرگ تبریز بوده است!

مسعود باقرزاده کریمی، مدیر دفتر اکوسیستم‌های تالابی کشور که کاملا واضح است تاکنون تبریز را از نزدیک ندیده و از پشت میز اظهار نظر می کند، در گفتگو با ایسنا مرکز آذربایجان غربی گفت: ساخت دریاچه مصنوعی تبریز ناقض سیاست دولت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در زمینه کنترل مصرف آب و هدایت آن به سمت دریاچه است.

وی افزود: رودخانه آجی‌چای چند شاخه دارد که بعد از پیوستن به یکدیگر به دریاچه ارومیه می‌ریزد. یک شاخه از این رودخانه از شهر تبریز عبور می‌کند که به مهرانه‌رود معروف است. دریاچه مصنوعی تبریز روی آن ساخته شده است که این شاخه بعد از عبور از تبریز و بعد از الحاق به آجی‌چای به دریاچه ارومیه وارد می‌شود. سازمان حفاظت محیط زیست با ساخت این دریاچه مخالفت کرده است و فکر می‌کنم تا به حال هم منتفی شده است. اداره کل محیط زیست استان آذربایجان شرقی پیگیر این موضوع است و باید به آن رسیدگی کند.

مسعود تجریشی، مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تافیق ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز در گفتگو با همین رسانه با اشاره به اینکه دریاچه مصنوعی آذربایجان شرقی ساخته و ۵۰۰ هزار مترمکعب آب از رودخانه آجی‌چای وارد این دریاچه شده است، تاکید کرد: ستاد احیای دریاچه ارومیه هیچ موافقتی با ساخت این دریاچه مصنوعی نکرده است و آبگیری آن با مصوبات هیات وزیران برای احیای دریاچه ارومیه مغایرت دارد.

وی تاکید کرده که هر فردی که از ساخت دریاچه مصنوعی و آبگیری آن خبر داشته و در اطلاع‌رسانی به ستاد قصور کرده باشد، حتما باید پاسخگو باشد و با متخلفان این حوزه برخورد خواهد شد.

اظهارات خنده دار این مسئولان درحالی مطرح می شود که اولا گنجایش این آب بند بسیار کمتر از آن ارقامی است که مطرح شده و دوما صورتجلسه آن توسط کمیته فرهنگی اجتماعی ستاد احیای دریاچه ارومیه تصویب شده است!

صورتجلسه‌ای که نشان می دهد آب منطقه ای پس از احداث این آب بند، آن را به شهرداری تبریز تحویل می دهد

بر اساس قانون، اجرای هرگونه پروژه فنی و عمرانی در مسیر رودخانه های دائمی و فصلی بدون کسب مجوز از دستگاه های ذیربط امکانپذیر نیست؛ حال این حساسیت در خصوص دریاچه ارومیه که صیانت از آن به اولویت نخست منطقه آذربایجان بدل شده، دوچنان بوده و هیچ اقدامی بدون اخذ مجوزهای لازم قابلیت اجرایی ندارد.

به اعتقاد کارشناسان، اظهارات غیرتخصصی در خصوص مسایل مهم منطقه ای و ملی منجر به ایجاد سوءتفاهم و چه بسا تنش نزد افکار عمومی شود؛ لذا اظهار نظر در خصوص مسایل تخصصی باید از طریق مجاری قانونی و مسئولان ذیربط صورت پذیرد. با اینحال اما وقتی خود نهادهای تخصصی و مسئولان آن دچار فراموشی یا اختلاف عقیده می شوند، شکایت کجا بریم…؟!

پروژه حوضچه پارک بزرگ تبریز از سال ۸۳ توسط خود شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی به عنوان متولی آب های سطحی در استان آغاز شده و طرح این موضوع که وزارت نیرو از آن بی اطلاع بوده از اساس نادرست است.

پروژه یاد شده در نهایت، اواخر سال ۹۶ طی صورتجلسه ای که به امضای آب منطقه ای و شهرداری کلانشهر تبریز رسیده است، برای بهره برداری در اختیار شهرداری قرار گرفته است.

حوضچه‌ای‌ که با بزرگ نمایی رسانه ای، دریاچه معنی شد!

در مطالب مخالفان آب بند پارک بزرگ تبریز، به جای حوضچه از واژه ی دریاچه استفاده می شود این درحالی است که این آب بند در برابر دریاچه‌ی مصنوعی خلیج فارس تهران، تنگ ماهی هم به حساب نمی‌آید و به اعتقاد کارشناسان، تاثیری در کاهش یا افزایش دریاچه ارومیه نخواهد داشت.

بر اساس آمار و ارقام رسمی، دریاچه خلیج فارس (چیتگر) تهران ۱۳۰ هکتار وسعت دارد که با عمق ۱۰ متری آن، حدود ۷ میلیون متر مکعب آب را در خود جای داده است؛ درحالیکه بر اساس مشخصات فنی پارک بزرگ تبریز، محوطه‌ی مذکور با طول ۱۰۰۰ متر و عرض ۸۰۰ متر کمتر از ۱۰ هکتار وسعت داشته و با ظرفیتی حدود ۳۰۰ هزار متر مکعب، از نظر تقسیم بندی در حد حوضچه های آبگیری قرار می گیرد؛ لذا اطلاق دریاچه به آن غیرکارشناسی و بزرگنمایی رسانه ای محسوب می شود.

شهردار تبریز در گفتگو با نصر، ضمن اظهار تاسف از جریانات به وجود آمده در خصوص این پروژه گفت: متاسفانه عده ای با ایجاد تنش و فضاسازی رسانه ای این آب بند پارک بزرگ تبریز را در حد یک دریاچه به وسعت دریاچه چیتگر تهران بزرگنمایی کردند و تقصیر خشک شدن دریاچه ارومیه را گردن این طرح پارک بزرگ تبریز انداختند!

ایرج شهین باهر شهین باهر گفت: شهرداری تبریز قصد ایجاد تنش با دولت و سازمان های دیگر را ندارد و با اینکه دوستان ستاد احیای دریاچه ارومیه این طرح را از نزدیک دیدند و متوجه شدند که آب به حجم قابل توجهی در این آب بند وجود ندارد، ما برای احترام به نظر ستاد احیای دریاچه ارومیه آب موجود در این آب بند را باز کردیم، هر چند آب به جایی نرسید و نهایتا چند هزار متر جلوتر جذب زمین شد.

احداث حوضچه پارک بزرگ مصوب ستاد احیای دریاچه ارومیه!

موضوع جالب و قابل توجه اینکه ایجاد حوضچه مصنوعی پارک بزرگ تبریز در هفدهمین شورای فرهنگی اجتماعی ستاد احیای دریاچه ارومیه که در تاریخ هشتم اسفندماه ۹۶ به ریاست استاندار آذربایجان شرقی تشکیل شده بود به تصویب رسیده و طرح ادعاهایی مبنی بر عدم اطلاع مسئولان ستاد یاد شده از این پروژه بی اساس است.

در صورتجلسه یاد شده نام “علی حاجی مرادی” به عنوان مسئول واحد فنی ستاد احیای دریاچه ارومیه به عنوان یکی از حاضران در جلسه آمده اما وی هم اکنون با راه اندازی یک جریان رسانه ای، مدعی عدم اطلاع از تصویب آن طرح شده است!

تصویر مربوط به صورتجلسه تصویب حوضچه پارک بزرگ در کمیته فرهنگی-اجتماعی ستاد احیای دریاچه ارومیه در ذیل می آید:

در اساس بند چهارم این صورتجلسه چنین مصوب شده است:

«با بهره برداری از حوضچه توزیع آب در مقابل فرودگاه توسط شهرداری تبریز به شرط عدم برداشت آب و جلوگیری از ورود فاضلاب به مخزن استخر موافقت گردید»

همانگونه که در ذیل این صورتجلسه مشاده می شود، تمام مقامات ارشد استانی از جمله مجید خدابخش استاندار آذربایجان شرقی، خلیل ساعی دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه، علیار راستگو فرماندار تبریز، ایرج شهین باهر شهردار کلانشهر تبریز، غلامرضا هاشمی، مدیرعامل وقت آب منطقه ای آذربایجان شرقی و حتی علی حاجی مرادی، مسئول واحد فنی ستاد احیای دریاچه ارومیه در جلسه حاضر بوده اند.

پر واضح است که مصوبات هر کمیته، ستاد یا تشکیلاتی پس از ثبت در اختیار تمام اعضای مربوطه قرار می‌گیرد تا حتی در صورت غیبت یا عدم حضور نیز از مفاد آن مطلع شوند؛ حال ادعای عدم اطلاع افراد یاد شده از این صورتجلسه جای تعجب دارد!

واکنش مسئولان: سکوت در برابر اسناد؛ طرح ادعاهای بی اساس

درحالیکه هیچکدام از اعضای ستاد احیای دریاچه ارومیه پاسخگوی اقدامات و محل هزینه کرد میلیاردها تومان اعتبار، طی سالیان اخیر نیستند، به طرح ادعاهای بی پایه‌ای روی آورده اند که به هشدار کارشناسان، نتیجه ای جز شعله ور کردن اختلافات منطقه ای و تشویش اذهان عمومی در پی نخواهد داشت.

پرواضح است که دیواری کوتاه تر از دیوار رسانه های جمعی در این کشور پیدا نمی شود چراکه اهالی مطبوعات در مواردی کمتر از این، پله های دادگاه های مطبوعات را بالا پایین می روند اما برخی مسئولان ملی به جای ایجاد وحدت و انسجام، خود به عاملی برای دروغ پراکنی و اظهارات ضد و نقیض بدل شده اند.

با وجود اسناد معتبر مبنی بر رد ادعاهای مسئولان ستاد احیای دریاچه ارومیه، نه تنها این ستاد به مدارک یاد شده واکنشی نشان نداده بلکه سکوت مسئولان ارشد آذربایجان شرقی که خود بهتر از هر کس در جریان احداث این حوضچه بوده اند و عدم حمایت از حق و حقوق تبریز جای تعجب دارد!

به هرحال، اظهار نظری نادرست و یک جنجال رسانه ای باعث شد آب جمع شده در حوضچه پارک بزرگ تبریز راه سازی ششده و قبل از رسیدن به دریاچه ارومیه در اراضی خشک و شور این مسیر گم شود.

حال مسئولان مدعی باید پاسخگوی فاجعه ای باشند که در این بخش از پارک بزرگ تبریز در حال رخ دادن است.

در این باره بیشتر خواهیم نوشت…